Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα που παίρνουμε μετά από την αφαγία κατά τον ύπνο, δηλαδή μετά από 6-8 ώρες ή και περισσότερο. Ο όρος «breakfast» δηλώνει άλλωστε ότι είναι εκείνο το γεύμα που διακόπτει την περίοδο νηστείας ή αλλιώς την περίοδο μη λήψης φαγητού (break the fast). Είναι το γεύμα που μας τροφοδοτεί με ενέργεια για τις σωματικές και πνευματικές μας λειτουργίες και που ενεργοποιεί το μεταβολισμό μας, αλλά ταυτόχρονα προστατεύει την καρδιά μας.
Η σημασία του πρωινού γεύματος
Το πρωινό είναι ένα σημαντικό γεύμα που παίζει καθοριστικό ρόλο στην διατροφική πρόσληψη των παιδιών και ενηλίκων. Από μεγάλες μελέτες φάνηκε ότι όσοι δεν παίρνουν πρωινό έχουν συνήθως χαμηλότερη πρόσληψη ημερήσιας ενέργειας, βιταμινών (π.χ. A, C, E, D, B6, θειαμίνης, ριβοφλαβίνης, φυλικού) και μετάλλων (π.χ. ασβεστίου, μαγνησίου, φωσφόρου, σιδήρου), από όσους έτρωγαν πρωινό. Για παράδειγμα, έφηβοι που κατανάλωναν μεγαλύτερες ποσότητες ασβεστίου και γαλακτοκομικών στα πρωινά τους είχαν υψηλότερη πρόσληψη ασβεστίου και γαλακτοκομικών την υπόλοιπη ημέρα.
Επίσης, ένα σωστά ισορροπημένο πρωινό συμβάλλει σε ένα υγιές βάρος και στη μειωμένη πρόσληψη λίπους κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συγκεκριμένα, τα υπέρβαρα παιδιά φάνηκε ότι τρώνε λιγότερο στο πρωινό και περισσότερο στο δείπνο από τους λεπτούς συνομηλίκους, ενώ όσοι από τους εφήβους αλλά και τους ενήλικες δεν παίρνουν πρωινό έχουν υψηλότερες τιμές ΔΜΣ και υψηλότερο σωματικό βάρος.
Η συνήθεια του πρωινού στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν παίρνει πρωινό, τουλάχιστον στην καθημερινότητα του. Όσο αφορά τα παιδιά, αν και αυτά παίρνουν καθημερινά πρωινό τα πρώτα χρόνια, το γεύμα αυτό σταδιακά βγαίνει από το ημερήσιο πρόγραμμα, από τη στιγμή που αρχίζουν να πηγαίνουν στο σχολείο.
Σε μελέτη του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης βρέθηκε πως τα νήπια και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας τρώνε καθημερινά ένα πλήρες γεύμα το πρωί (συνήθως αυτό περιλαμβάνει δημητριακά με γάλα ή 1 τοστ με γάλα, καθώς και χυμό φρούτων), αλλά μετά την ηλικία των 7-8 ετών το πρωινό αρχίζει να γίνεται όλο και πιο σπάνιο. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, όταν τα παιδιά φτάσουν στην ηλικία των 10-17 ετών, το 30-40% των παιδιών δεν τρώει το πρωί. Τέλος, άλλη έρευνα έδειξε ότι 4 στους 10 Έλληνες φεύγουν από το σπίτι παραλείποντας τη λήψη πρωινού γεύματος.
Πρωινό και καρδιαγγειακή υγεία
Αποτελέσματα από μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρσυ και η οποία για περισσότερο από 16 χρόνια παρακολουθεί παράγοντες υγείας σε 27.000 άντρες Αμερικάνους (Health Professionals Follow-up Study) έδειξαν ότι η λήψη πρωινού είναι ένας σημαντικός παράγοντας που σχετίζεται με μειωμένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Επίσης, η λήψη πρωινού τακτικά σχετίστηκε με τη ρύθμιση δύο βασικών παραγόντων κινδύνου, όπως είναι η παχυσαρκία και η εμφάνιση διαβήτη τύπου 2. Τέλος, τα τρόφιμα που καταναλώνονται στο πρωινό και ειδικότερα το είδος του λίπους που καταναλώνεται σε αυτό το γεύμα φαίνεται να επηρεάζει τα επίπεδα των λιπιδίων του αίματος, όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη, σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Χαρακτηριστικά φάνηκε πως η κατανάλωση μονοακόρεστων λιπαρών (ελιές και ελαιόλαδο) και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (από ξηρούς καρπούς και φυτική μαργαρίνη) βελτιώνει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Βιβλιογραφία:
- Cahill LE, Chiuve SE, Mekary RA, Jensen MK, Flint AJ, Hu FB, Rimm EB. Prospective study of breakfast eating and incident coronary heart disease in a cohort of male US health professionals. Circulation. 2013 Jul 23;128(4):337-43.
- Chiuve SE, McCullough ML, Sacks FM, Rimm EB. Healthy lifestyle factors in the primary prevention of coronary heart disease among men: benefits among users and nonusers of lipid-lowering and antihypertensive medications. Circulation. 2006 Jul 11;114(2):160-7.
- Donin AS, Nightingale CM, Owen CG, Rudnicka AR, Perkin MR, Jebb SA, Stephen AM, Sattar N, Cook DG, Whincup PH. Regular Breakfast Consumption and Type 2 Diabetes Risk Markers in 9- to 10-Year-Old Children in the Child Heart and Health Study in England (CHASE): A Cross-Sectional Analysis. PLoS Med. 2014 Sep 2;11(9).
- Morillas-Ruiz JM, Delgado-Alarcon JM, Rubio-Perez JM, Albaladejo Oton MD. The type of fat ingested at breakfast influences the plasma lipid profile of postmenopausal women. Biomed Res Int. 2014; 2014:815915. Epub 2014 Jul 21.
- S. Cho, M. Dietrich, C.J. Brown, C.A. Clark, G. Block. The effect of breakfast type on total daily energy intake and body mass index. Results from the Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III). Journal of the American College of Nutrition, 22 (4) (2003), pp. 296–302.
- Zilberter T, Zilberter EY. Breakfast: to skip or not to skip? Front Public Health. 2014 Jun 3;2:59.
