Η παρακολούθηση της τηλεόρασης αποτελεί την τρίτη κατά σειρά πιο χρονοβόρα δραστηριότητα στις αναπτυγμένες χώρες, μετά την εργασία και τον ύπνο, γεγονός που δείχνει πόσες ώρες πλέον περνούμε μπροστά στην οθόνη (τηλεόρασης, υπολογιστή, κινητών και tablets). Ο χρόνος που καταναλώνεται συνολικά μπροστά στην οθόνη έχει κατά καιρούς και μέσα από μεγάλες έρευνες συσχετιστεί με την αύξηση του καρδιομεταβολικού κινδύνου, με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας και διαβήτη, αλλά και του ποσοστού σωματικού λίπους. Από τους διάφορους τύπους της καθιστικής συμπεριφοράς και τρόπου ζωής, η τηλεθέαση είναι αυτή που συνδέεται πιο σταθερά με δείκτες παχυσαρκίας σε ενήλικες και απομακρύνει από το υγιεινό, σπιτικό φαγητό.
Τηλεόραση και σωματικό βάρος
Οι βασικοί μηχανισμοί που μέχρι σήμερα έχουν προταθεί για το πώς η τηλεόραση/υπλογιστής συμβάλλουν στην αύξηση του σωματικού βάρους:
- η τηλεόραση/υπολογιστής αντικαθιστούν χρόνο που αλλιώς θα καταναλώνονταν σε κάποια μορφή σωματικής δραστηριότητας
- μειώνει το μεταβολικό ρυθμό
- προωθούν την κατανάλωση σνακ μεταξύ των γευμάτων
- εικόνες, προγράμματα και διαφημίσεις επηρεάζουν και τροποποιούν τις διατροφικές επιλογές
Τηλεόραση και παιδιά
Ειδικότερα στα παιδιά η ενεργειακή πρόσληψη και η κατανάλωση σνακ έχει βρεθεί ότι συσχετίζεται με τις ώρες τηλεθέασης, αλλά και με την κατανάλωση σνακ που διαφημίζονται στην τηλεόραση. Επίσης, οι ώρες μπροστά σε μία οθόνη σχετίζονται με την αύξηση των μικρών γευματιδίων-τσιμπολογημάτων ανάμεσα στα γεύματα. Τα παιδιά «εκτίθενται» στις διαφημίσεις με γλυκά, πατατάκια, χυμούς και αναψυκτικά με ζάχαρη αποτελούν επιβαρυντικά σνακ. Μία μελέτη έδειξε ότι η παρουσία συσκευής τηλεόρασης στο παιδικό δωμάτιο είναι ένας ακόμα επιβαρυντικός παράγοντας για την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης παχυσαρκίας.
Ο χρόνος που αφιερώνουν πια τα παιδιά και οι έφηβοι μπροστά σε μία οθόνη ξεπερνά ακόμη και το χρόνο που περνούν στο σχολείο, αντικαθιστώντας όλες τις άλλες δραστηριότητες όπως παιγνίδια, άσκηση, χόμπι και σπορ. Αυτό σημαίνει ανατροπή του θερμιδικού ισοζυγίου και αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας, αφού οι θερμίδες που προσλαμβάνονται γίνονται ολοένα και περισσότερες και οι θερμίδες που καταναλώνονται ολοένα και λιγότερες.
Τηλεθέαση και διατροφή
Η τηλεόραση και ο υπολογιστής για ώρες βρέθηκε να επηρεάζει και το μέγεθος των μερίδων φαγητού. Το μέγεθος της μερίδας (meal size) δεν καθορίζεται μόνο από εσωτερικούς παράγοντες (γαστρικούς, ορμονικούς), αλλά και περιβαντολλογικούς, όπως είναι η τηλεόραση και η οθόνη υπολογιστή ή κινητού ή παιχνιδομηχανής. Βρέθηκε λοιπόν από πρόσφατες μελέτες ότι όταν τρώμε μπροστά στη τηλεόραση δίνουμε προσοχή στο τι βλέπουμε και όχι στο τι και πόσο τρώμε. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η ενασχόληση με όλες αυτές τις συσκευές συνδέεται με την αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων που περιέχουν λιπαρά και σάκχαρα και τη μείωση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών.
Ως εκ τούτου, όσοι παρακολουθούν τηλεόραση για περισσότερο χρόνο έχουν υψηλότερη πρόσληψη συνολικού και κορεσμένου λίπους, υψηλότερη πρόσληψη σακχάρων και απλών υδατανθράκων και χαμηλότερη πρόσληψη βιταμινών και ανόργανων συστατικών με άμεσες συνέπειες για την καρδιαγγειακή υγεία, που δεν περιορίζονται μόνο στην αύξηση της παχυσαρκίας.
Βιβλιογραφία:
- Altenburg TM, Lakerveld J, Bot SD, Nijpels G, Chinapaw M. The prospective relationship between sedentary time and cardiometabolic health in adults at increased cardiometabolic risk ¿ the Hoorn Prevention Study. Int J Behav Nutr Phys Act. 2014 Jul 16; 11(1):90.
- Duncan MJ, Gilson N, Vandelanotte C. Which population groups are most unaware of CVD risks associated with sitting time? Prev Med. 2014 Aug;65:103-8.
- Heinonen I, Helajärvi H, Pahkala K, Heinonen OJ, Hirvensalo M, Pälve K, Tammelin T, Yang X, Juonala M, Mikkilä V, Kähönen M, Lehtimäki T, Viikari J, Raitakari OT. Sedentary behaviours and obesity in adults: the Cardiovascular Risk in Young Finns Study. BMJ Open. 2013 Jun 20;3(6).
- Huffman FG, Vaccaro JA, Exebio JC, Zarini GG, Katz T, Dixon Z. Television watching, diet quality, and physical activity and diabetes among three ethnicities in the United States. J Environ Public Health. 2012;2012:191465.
- Ramos E, Costa A, Araújo J, Severo M, Lopes C. Effect of television viewing on food and nutrient intake among adolescents. Nutrition. 2013 Nov-Dec;29(11-12):1362-7.
- Helajärvi H, Rosenström T, Pahkala K, Kähönen M, Lehtimäki T, Heinonen OJ, Oikonen M, Tammelin T, Viikari JS, Raitakari OT.Exploring causality between TV viewing and weight change in young and middle-aged adults. The Cardiovascular Risk in Young Finns study. PLoS One. 2014; 9(7):e101860.
http://www.kalikardia.gr/tileorasi-kai-kardiaggeiaki-ugeia/
