Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η τήρηση μιας υγιεινής διατροφής (όπως είναι η μεσογειακή διατροφή) αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την πρόληψη αυτού του τύπου διαβήτη. Αντίστοιχα, ένας πιο ανθυγιεινός τρόπος ζωής σε συνδυασμό με μια δυτικού τύπου διατροφή αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα κινδύνου που σχετίζεται τόσο με την ανάπτυξη ΣΔτ2 όσο και με την αδυναμία ικανοποιητικής ρύθμισής του.
Τα «ένοχα» τρόφιμα. Δυστυχώς αυτή η «δυτικοποίηση» της διατροφής μας, η αστικοποίηση του πληθυσμού και η συγκέντρωσή τους σε μεγάλα αστικά κέντρα και η έντονη βιομηχανοποίηση της διατροφής μας οδήγησαν στη μεγάλη αύξηση κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (UPF). Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αναφερθεί δραματική αύξηση της κατανάλωσής τους παγκοσμίως. Τα UPF «εισβάλλουν» στη διατροφή όλων των χωρών και κάνουν την παρουσία τους όλο και πιο αισθητή σε όλες τις κατηγορίες τροφίμων, και όχι μόνο στους ενηλίκους αλλά δυστυχώς ακόμα και στη διατροφή των βρεφών, των παιδιών και των εφήβων.
Τι είναι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα;
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν πηγή πολλών επιβαρυντικών διατροφικών συστατικών, όπως αλάτι, επιβαρυντικά λιπαρά (trans και κορεσμένα λιπαρά οξέα), ζάχαρη και λοιπά σάκχαρα, πρόσθετα και ενισχυτικά γεύσης και χρώματος, καθώς και ειδικών ενώσεων που εντοπίζονται κατά την επεξεργασία των προϊόντων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα τελικά προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (AGEs), που είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικά για την υγεία μας. Ταυτόχρονα, σχεδόν η πλειονότητα των UPF αποτελεί τρόφιμα ιδιαίτερα φτωχά σε ευεργετικά και υγιεινά θρεπτικά συστατικά. Γι’ αυτόν τον λόγο και η συχνή κατανάλωση πολλών τέτοιων τροφίμων μπορεί να προκαλέσει πολλαπλά προβλήματα υγείας.
Τα UPF είναι προϊόντα που έχουν υποστεί μια σειρά βιομηχανικών διεργασιών, συμπεριλαμβανομένων φυσικών, βιολογικών ή χημικών διεργασιών, σε συνδυασμό με τη χρήση προσθέτων, όπως χρωστικές, γαλακτωματοποιητές και συντηρητικά. Η αύξηση της κατανάλωσης των UPF και η αύξηση τροφίμων που εντάσσονται στην κατηγορία του «γρήγορου φαγητού», των «αναψυκτικών και ζαχαρούχων ποτών», των «επεξεργασμένων κρεάτων-αλλαντικών» και άλλων τύπων «έτοιμων προς κατανάλωση» τροφίμων έχουν συνδεθεί με τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων.
Το παγκόσμιο φαινόμενο της αύξησης κατανάλωσης των UPF συνοδεύεται από αύξηση του επιπολασμού της παχυσαρκίας, του μεταβολικού συνδρόμου και άλλων μη μεταδοτικών ασθενειών (NCD) όπως είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η υπέρταση και ο διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2). Οι πιο πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση UPF σχετίζεται σημαντικά με τη συχνότητα της παχυσαρκίας, την αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη, των επιπέδων ΔΜΣ, της περιφέρειας μέσης και των επιπέδων LDL χοληστερόλης, ενώ μειώνει τα επίπεδα HDL χοληστερόλης, οδηγώντας σε πιθανή αύξηση του κινδύνου ΣΔτ2.
Συμπερασματικά…
Είναι σημαντικό λοιπόν να γίνει ακόμα πιο σαφές και να τονιστεί ότι η αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες και η λήψη όλων αυτών των τροφίμων δημιουργούν μια ανάγκη για αύξηση της κατανάλωσης πιο απλών, φρέσκων και λιγότερο επεξεργασμένων τροφίμων στο συνολικό διαιτολόγιό μας και για επιστροφή σε παλιότερα και πιο παραδοσιακά πρότυπα διατροφής.
