Τα φρέσκα μυρωδικά και τα μπαχαρικά δεν είναι σημαντικά μόνο για τη γεύση τους αλλά και για τα οφέλη που προσφέρουν.
Γιατί είναι σημαντικά για τη διατροφή μας;
O περιορισμός του αλατιού είναι μία διαιτητική σύσταση που δίνεται σε πολλά άτομα, για ποικίλους λόγους, που αφορούν προβλήματα υγείας όπως υπέρταση ή λήψη ειδικής φαρμακευτικής αγωγής π.χ. κορτικοστεροειδή. Ένα από τα βασικά προβλήματα για όσους ακολουθούν μια «άναλη» διατροφή είναι η μειωμένη αποδοχή της ανάλατης γεύσης και η ανάγκη για ενίσχυση της, ώστε το φαγητό να είναι πιο αποδεκτό και λιγότερο «αδιάφορο» και άνοστο. Τα μπαχαρικά και τα φρέσκα μυρωδικά δίνουν μία ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση στη μειωμένη πρόσληψη αλατιού.
Το σκόρδο, η ρίγανη, το δεντρολίβανο, ο δυόσμος, η μέντα, το κάρυ, το κύμινο, ο κουρκουμάς αποτελούν εύκολες, αλλά ταυτόχρονα ιδιαίτερα υγιεινές και οικονομικές επιλογές, για να νοστιμήσουμε το φαγητό μας, όταν μαγειρεύουμε στο σπίτι μας. Επίσης τα μπαχαρικά και μυρωδικά περιέχουν δραστικές ενώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βελτιωτικοί ή προληπτικοί παράγοντες για διαταραχές τηςυγείας. Συγκεκριμένα, τα περισσότερα από αυτά, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά, ενώ οι περισσότερες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι συνήθως λειτουργούν ως ισχυροί αναστολείς της βλάβης των ιστών και της φλεγμονής που προκαλείται από τα υψηλά επίπεδα του σακχάρου του αίματος και των κυκλοφορούντων λιπιδίων στο αίμα.
Τα μπαχαρικά έχουν πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και είναι σχετικά φθηνά, ενώ την ίδια στιγμή είναι αξιόπιστες πηγές αντιοξειδωτικών και άλλων πιθανών βιοδραστικών ενώσεων στη διατροφή και υπερτερούν σε σχέση με έτοιμες σάλτσες και πρόσθετα, τα οποία επιβαρύνουν τη θερμιδική και διατροφική αξία των πιάτων μας. Η έρευνα πάνω σε αυτά τα συστατικά συνεχίζεται και πρόσφατες μελέτες έφτασαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση σκόρδου, τζίντζερ και πιπεριού ή μίγματος τους μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του οξειδωτικού στρες που προκαλείται από την υπερχοληστερολαιμία, αλλά σε αρουραίους.
Ποια είναι τα πιο ευεργετικά μυρωδικά και μπαχαρικά;
Η ελληνική φύση είναι ιδιαίτερα πλούσια σε ποικιλία από βότανα και μυρωδικά που μπορούν να προστεθούν ωμά ή κατά τη διάρκεια της μαγειρικής παρασκευής, ώστε να ενισχύσουν τη γεύση. Επίσης, στην αγορά πλέον μπορούμε να βρούμε μπαχαρικάόπως κύμινο, κανέλα, κουρκουμάς, καγιέν και διάφορα πιπέρια που, είτε ολόκληρα, είτε επεξεργασμένα, ενισχύουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της τροφής, ενισχύοντας τη θρεπτική του αξία. Είναι πλούσια σε πολύτιμα μικροθρεπτικά συστατικά, αντιοξειδωτικές ουσίες και έλαια που σχετίζονται με αντι-υπερχοληστερολαιμική, αντι-διαβητική, αντι-φλεγμονώδη δράση και θωράκιση της υγείας από καταστάσεις όπως είναι ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η αρθρίτιδα και μορφές καρκίνου.
Η υπερβολική παραγωγή ελευθέρων ριζών υπερκαλύπτει το ρυθμό αφαίρεσης τους και οδηγεί σε οξειδωτικό στρες. Το οξειδωτικό στρες έχει εμπλακεί στην ανάπτυξηκαρδιαγγειακών ασθενειών, φλεγμονωδών ασθενειών, μορφές καρκίνου και άλλων χρόνιων παθήσεων. Τα αντιοξειδωτικά που βρίσκουμε στα περισσότερα μπαχαρικάκαι μυρωδικά είναι ενώσεις που εμποδίζουν τις οξειδωτικές διαδικασίες και ως εκ τούτου καθυστερούν ή να καταστέλουν το οξειδωτικό στρες.
Ειδικότερα, τα πιο γνωστά και ευρείας κατανάλωσης μπαχαρικά και μυρωδικά είναι:
1. Βασιλικός, που πέρα από το έντονο άρωμα προσφέρει και αντιοξειδωτικά συστατικά όπως είναι τα βιοφλαβονοειδή. Επίσης ο βασιλικός προσφέρει αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση.
2. Δενδρολίβανο, που προστίθεται σε κρέατα και πουλερικά είναι πηγή φυτικών ινών, σιδήρου φυτικής προέλευσης, αιθέριων ελαιών και βιταμινών. Συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και στην προστασία από τις ελεύθερες ρίζες.
3. Κανέλα, που έχει συνδεθεί με την καλύτερη ρύθμιση του ζαχάρου και η οποία, πέρα από την αντιδιαβητική, έχει και αντιβακτηριδιακή και αντιμυκητιακή δράση. Περιέχει σίδηρο και μαγγάνιο.
4. Ρίγανη, που είναι πλούσια σε πολύτιμα έλαια και αντιοξειδωτικά συστατικά (π.χ. ροσμαρινικό οξύ). Έχει αντιβακτηριακή και αντιοξειδωτική δράση.
5. Κάρι, που επίσης περιέχει κουρκουμίνη.Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και συνδέεται με την επιβράδυνση του καρκίνου του προστάτη και του παχέος εντέρου και την ενίσχυση της μνήμης.
6. Κουρκουμάς, που περιέχει την ουσία κουρκουμίνη μια φυσική χρωστική ουσία, που χρησιμοποιείται στην παρασκευή του κάρυ. Περιέχει φαινολικές ουσίες και έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις
7. Φασκόμηλο, που έχει αντισηπτική και τονωτική δράση και προσφέρει σίδηρο,κάλιο, ασβέστιο, βιταμίνη C και Β6, β – καροτένιο και φυτοστερόλες.
Βιβλιογραφία
- Fugh-Berman A. Herbs and dietary supplements in the prevention and treatment of cardiovascular disease. Prev Cardiol.2000 Winter;3(1):24-32.
- Jungbauer A, Medjakovic S.Maturitas. Anti-inflammatory properties of culinary herbs and spices that ameliorate the effects of metabolic syndrome. 2012 Mar; 71(3):227-39.
- Otunola GA, Oloyede OB, Oladiji AT, Afolayan AJ. Selected spices and their combination modulate hypercholesterolemia-induced oxidative stress in experimental rats. Biol Res. 2014 Mar 26;47(1):5.
- Srinivasan K. Antioxidant potential of spices and their active constituents. Crit Rev Food Sci Nutr. 2014;54(3):352-72.
- Vasanthi HR, Parameswari RP. Indian spices for healthy heart – an overview.Curr Cardiol Rev. 2010 Nov;6(4):274-9.
http://www.kalikardia.gr/mpaxarika-kai-murodika-gia-tin-ugeia/