Ποιος πιστεύετε ότι θα είχε καλύτερη υγεία του εγκεφάλου; Άτομο που ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή, τρώει ποικιλία τροφών από όλες τις ομάδες τροφίμων ή κάποιος που ακολουθεί αυστηρή χορτοφαγική διατροφή; Μια πρόσφατη μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Mental Health φαίνεται να γέρνει τη ζυγαριά προς την ισορροπημένη επιλογή.
Τα διατροφικά πρότυπα και οι επιλογές τροφίμων επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά η συγκεκριμένη σχέση μεταξύ τροφής και εγκεφάλου είναι πολύπλοκη. Οι ερευνητές ενδιαφέρονται να ανακαλύψουν ποιες δίαιτες βελτιστοποιούν τη λειτουργία και την υγεία του εγκεφάλου.
Προηγούμενα στοιχεία έχουν δείξει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της διατροφής και τόσο των γνωστικών λειτουργιών όσο και της ψυχικής υγείας. Για παράδειγμα, μια συστηματική ανασκόπηση που επικεντρώνεται σε διάφορα διατροφικά πρότυπα πρόσληψης και γνωστικές λειτουργίες αποκάλυψε συσχετίσεις όπως η αυξημένη κατανάλωση απλών υδατανθράκων (για παράδειγμα, σάκχαρα) που συνδέονται με μειωμένη συνολική γνωστική απόδοση, ενώ τα κορεσμένα λιπαρά οξέα συσχετίζονται με μειωμένη μνήμη και μάθηση. Αντίθετα, η πρόσληψη πρωτεΐνης βρέθηκε ότι ενισχύει δυνητικά την εκτελεστική λειτουργία και τη μνήμη εργασίας. Επιπλέον, η ανθυγιεινή διατροφή έχει ενοχοποιηθεί ως παράγοντας κινδύνου για ένα ευρύ φάσμα ψυχιατρικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών μείζονος κατάθλιψης, του άγχους, της διπολικής διαταραχής, του εγκεφαλικού, των προβλημάτων ύπνου και της νόσου Alzheimer.
Για παράδειγμα, άτομα με «δυτικό διατροφικό πρότυπο» (που προτιμούσαν τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε γλυκά και λιπαρά αλλά όχι φυτικής προέλευσης) εμφάνισαν υψηλότερη συχνότητα κατάθλιψης σε σχέση με εκείνα που ακολουθούσαν μια ισορροπημένη διατροφή (συμπεριλαμβανομένης ισορροπημένης ποσότητας λαχανικών , φρούτα, δημητριακά, ξηροί καρποί, σπόροι, όσπρια, μέτρια γαλακτοκομικά, αυγά και ψάρια).
Μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε τέσσερα διατροφικά μοτίβα και διαπίστωσε ότι μια ισορροπημένη διατροφή που περιέχει πολλούς τύπους τροφίμων είχε το μεγαλύτερο συνολικό όφελος στην υγεία του εγκεφάλου. Οι ερευνητές αφού ανέλυσαν δεδομένα από σχεδόν 182.000 συμμετέχοντες, διαπίστωσαν ότι μια λιγότερο περιοριστική ισορροπημένη διατροφή συσχετίστηκε με καλύτερη ψυχική υγεία, γνωστική λειτουργία και δομή του εγκεφάλου σε σύγκριση με άλλα διατροφικά πρότυπα, συμπεριλαμβανομένης της χορτοφαγίας.
Η μελέτη εξέτασε τέσσερα κοινά διατροφικά πρότυπα: χωρίς άμυλο ή με μειωμένο άμυλο, χορτοφαγική, υψηλή σε πρωτεΐνες και χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και μια ισορροπημένη διατροφή. Η ομάδα ισορροπημένης διατροφής έδειξε το μεγαλύτερο όφελος σε μια σειρά μετρήσεων για την υγεία του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων χαμηλότερων βαθμολογιών για θέματα ψυχικής υγείας, υψηλότερων βαθμολογιών για ευεξία και καλύτερους χρόνους αντίδρασης σε γνωστικά τεστ.
Ενώ η ομάδα των χορτοφάγων εμφάνισε ορισμένα πλεονεκτήματα, είχε επίσης υψηλότερο γενετικό κίνδυνο για αρκετές διαταραχές ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Αλτσχάιμερ, της διπολικής διαταραχής και της σχιζοφρένειας.
Η Molly Rapozo, RDN, διαιτολόγος διατροφολόγος που δεν συμμετείχε στην έρευνα, σημείωσε, «Αυτά τα ευρήματα φαίνεται να συμφωνούν με όσα ήδη γνωρίζουμε για τη διατροφή και την υγεία του εγκεφάλου».
Ενώ η μελέτη έχει ορισμένους περιορισμούς, όπως η βάση στις προτιμήσεις που αναφέρονται από τον ίδιο τον εαυτό και η εστίασή της σε μια ηλικιωμένη ομάδα ανθρώπων, προσθέτει στον αυξανόμενο όγκο στοιχείων που υποδηλώνουν ότι μια ισορροπημένη, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά διατροφή είναι σημαντική για τη διαρκή υγεία του εγκεφάλου και ψυχική ευεξία.
Zhang, R., Zhang, B., Shen, C. et al. Associations of dietary patterns with brain health from behavioral, neuroimaging, biochemical and genetic analyses. Nat. Mental Health (2024).
