Είμαστε στην αρχή της σχολικής χρονιάς και είναι μια καλή στιγμή για να επισημάνουμε τη σημασία της σωστής διατροφής και στο σχολείο για τα παιδιά. Σε μία χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, με μία σοβαρή οικονομική κρίση και με την αδυναμία τήρησης των αποφάσεων για τα προϊόντα στα σχολικά κυλικεία είναι χρήσιμο να δώσουμε περισσοτερη προσοχή στο τι τρώνε οι μαθητές στα σχολεία. Η έναρξη λοιπόν της σχολικής χρονιάς είναι μια καλή ευκαιρία για να εκπαιδευτούν τα παιδιά για τη σωστή διατροφή στο σχολείο, τα ιδανικά σνακ και τις επικίνδυνες τροφές που πρέπει να αποφεύγουν.
H διατροφή στο σχολείο
Τα παιδιά, εκτός από τα τρία κύρια γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό), πολύ συχνά καταναλώνουν ενδιάμεσα γευματίδια (σνακ) στο δεκατιανό τους στο σχολείο, ως κολατσιό, το οποίο δυστυχώς πολλές φορές καλύπτει και την συχνή απουσία πρωινού στο σπίτι. Αυτά τα μικρά γεύματα είναι απαραίτητα για να ενισχύουν τη σωστή σωματική και πνευματική δραστηριότητα των παιδιών, τις ώρες του σχολείο, ενώ ταυτόχρονα καλύπτουν τις συνολικές ανάγκες του οργανισμού σε όλα τα θρεπτικά συστατικά (όπως είναι οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες, τα λιπαρά οξέα, οι βιταμίνες, τα ανόργανα στοιχεία και το νερό) για τη διατήρηση της υγείας και της ανάπτυξής τους.
Τα γευματίδια των μαθητών είναι σημαντικό να είναι καλής ποιότητας και όσο γίνεται πιο συχνά φτιαγμένα στο σπίτι και όχι έτοιμα ή προμαγειρεμένα. Επίσης πρέπει να είναι πλούσια σε καλούς-σύνθετους υδατάνθρακες π.χ. ψωμί ολικής, αρτοσκευάσματα από αλεύρι ολικής και φτωχά σε ζάχαρη και αλάτι, να είναι φτωχά σε κορεσμένα και τρανς λιπαρά και να περιέχουν βιταμίνες και μέταλλα. Επίσης, είναι σημαντικό, πέρα από την ποιότητα, να προσέχουμε και το μέγεθος της μερίδας του σνακ, ώστε να ελέγχουμε και τις προσλαμβανόμενες θερμίδες.
Φρούτα και λαχανικά στο σχολείο
Τα φρούτα ή και κάποια λαχανικά π.χ. καρότα, ντοματίνια, μπορούν αλλά δυστυχώς δεν αποτελούν μία συχνή επιλογή σνακ για το σχολείο. Είναι πρακτικά, αφού όταν είναι φρέσκα μπορούν εύκολα να καθαριστούν (π.χ. μανταρίνια, μπανάνα, αχλάδι, μήλο, σταφύλι) ή όταν είναι αποξηραμένα φρούτα (π.χ. δαμάσκηνα, βερίκοκα, σύκα, χουρμάδες) μπορούν εύκολα να καταναλωθούν. Τα φρούτα αυτά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και συνεπώς χορταίνουν περισσότερο, σε αντίθεση με τους χυμούς (ακόμα και τους «χωρίς ζάχαρη» ή τους 100% φυσικούς χυμούς) που προσφέρουν βιταμίνες αλλά όχι ίνες. Επίσης, τα λαχανικά σε στικς ή μέσα σε μικρά σαντουιτσάκια όπως τομάτα, λιαστές τομάτες, μαρούλι, καρότο, πιπεριές, αγγούρι αποτελούν καλές πηγές φυτικών ινών και μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για τα παιδιά. Παρεμβάσεις σε σχολεία που αποσκοπούσαν στη μείωση του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας, καθώς και στην αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών έδείξαν μία ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα, μέσα από ολοκληρωμένες μελέτες.
Ενυδάτωση στο σχολείο
Πέρα από τα φαγώσιμα σνακ, θα πρέπει να δοθεί προσοχή και στην καλή ενυδάτωση και στην πρόσληψη ικανοποιητική ποσότητας υγρών, κατά τη διάρκεια του σχολείου. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι να πίνουν αρκετό νερό και ιδιαίτερα στους ζεστούς μήνες και τις ημέρες που έχουν υψηλότερη σωματική δραστηριότητα και γυμναστική.
Ιδέες για σνακ στο σχολείο
Κάποιες επιλογές υγιεινών σνακ για το σχολείο είναι:
- χορτόπιτα ή σπανακόπιτα (κατά προτίμηση σπιτική)
- κουλούρι ολικής άλεσης ή κριτσίνια ή κράκερ
- σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης και τυρί χαμηλό σε λιπαρά και λαχανικά (ντομάτα, μαρούλι)
- σπιτικό κέικ με αλεύρι ολικής και λαχανικά (κέικ καρότου)
- σπιτική μηλόπιτα με λιγότερη ζάχαρη
- ξηρούς καρπούς- σταφίδες
- αραβική πίτα με τυρί, βραστή γαλοπούλα και λαχανικά
- σπιτική μπάρα δημητριακών π.χ. βρώμης
- 1 μικρό παστέλι
- 1 γιαούρτι 2% πλούσιο σε προβιοτικά
- σταφιδόψωμο
- ποικιλία φρούτων ολόκληρα ή κομμένα στη μέση ή σε κύβους
- φρούτα ωμά ή αποξηραμένα αναμιγμένα μαζί με ξηρούς καρπούς.
Βιβλιογραφία:
- Bere E, Klepp KI, Overby NC. Free school fruit: can an extra piece of fruit every school day contribute to the prevention of future weight gain? A cluster randomized trial. Food Nutr Res. 2014 Aug 11; 58.
- Evans CE, Christian MS, Cleghorn CL, Greenwood DC, Cade JE. Systematic review and meta-analysis of school-based interventions to improve daily fruit and vegetable intake inchildren aged 5 to 12 y. Am J Clin Nutr. 2012 Oct; 96(4):889-901.
- Guerra PH, Nobre MR, da Silveira JA, Taddei JA. School-based physical activity and nutritional education interventions on body mass index: a meta-analysis of randomised community trials – project PANE. Prev Med. 2014 Apr;61:81-9.
- Silveira JA, Taddei JA, Guerra PH, Nobre MR. Effectiveness of school-based nutrition education interventions to prevent and reduce excessive weight gain inchildren and adolescents: a systematic review. J Pediatr (Rio J). 2011 Sep-Oct; 87(5):382-92.
- Silveira JA, Taddei JA, Guerra PH, Nobre MR. The effect of participation in school-based nutrition education interventions on body mass index: a meta-analysis of randomized controlled community trials. Prev Med. 2013 Mar; 56(3-4):237-43.
http://www.kalikardia.gr/kali-diatrofi-sto-sxoleio-gia-kaliteri-ugeia/
