0 Likes1,084 Views0
Τι είναι ο διαβήτης κυήσεως και τι τον προκαλεί;
Από το διαβητολόγο ΣΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΟΥ
Έγκυες γυναίκες που ποτέ δεν είχαν διαβήτη πριν, αλλά έχουν υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν διαβήτη κύησης. Ο διαβήτης κύησης επηρεάζει περίπου το 3% όλων των εγκύων γυναικών κάθε έτος.
Δεν γνωρίζουμε τι προκαλεί τον διαβήτη κύησης, αλλά έχουμε κάποιες ενδείξεις. Οι ορμόνες του πλακούντα υποβοηθούν την ανάπτυξη του μωρού. Οι ορμόνες αυτές όμως μπλοκάρουν συνάμα και τη δράση της ινσουλίνης της μητέρας στο σώμα της. Το πρόβλημα αυτό ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Η αντίσταση στην ινσουλίνη καθιστά δύσκολη την παραγωγή αλλά και χρησιμοποίηση της ινσουλίνης από την έγκυο μητέρα, αφού μπορεί να χρειαστεί έως και τρεις φορές περισσότερη ποσότητα ινσουλίνης. Το πάγκρεας «εργάζεται» υπερωρίες για να παράξει την απαραίτητη αυτή ποσότητα ινσουλίνης, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Ο διαβήτης κύησης εγκαθίσταται λοιπόν όταν ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να παράξει και να χρησιμοποιήσει την αυξημένη ποσότητα της ινσουλίνης που χρειάζεται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.
Υπάρχουν έγκυες που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη;
Ναι, υπάρχουν έγκυες που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σάκχαρο, ιδίως εάν:
- Έχουν ιστορικό διαβήτη κυήσεως στο παρελθόν.
- Είναι παχύσαρκες.
- Έχουν γεννήσει στο παρελθόν μωρά με βάρος πάνω από 4 κιλά.
- Έχουν ιστορικό πολυκυστικών ωοθηκών.
- Έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2.
- Εμφανίζουν γλυκόζη σε τυχαίο δείγμα ούρων τους.
Τι συμπτώματα προκαλεί ο διαβήτης κύησης;
Ο διαβήτης κύησης συνήθως δεν εμφανίζει συμπτώματα και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλες οι έγκυες πρέπει να υποβάλλονται σε εξέταση αίματος. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία προστατεύει τη γυναίκα από τον κίνδυνο των επιπλοκών κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Πώς τίθεται η διάγνωση του διαβήτη κύησης;
Αν μείνατε έγκυος και έχετε παράγοντες κινδύνου για διαβήτη, θα πρέπει κατά την αρχική επίσκεψη σας στο γιατρό να μετρηθεί το σάκχαρο νηστείας και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη σας. Αν το σάκχαρο σας είναι:
- πάνω από 126 mg/dl τότε σημαίνει ότι είχατε διαβήτη από πριν.
- μεγαλύτερο του 92 mg/dl, αλλά μικρότερο του 126 mg/dl, τίθεται η διάγνωση του διαβήτη κύησης.
- μικρότερο του 92 mg/dl, θα πρέπει να προγραμματιστεί δοκιμασία ανοχής γλυκόζης μεταξύ 24ης και 28ης βδομάδας της κύησης.
Πως γίνεται η δοκιμασία ανοχής γλυκόζης σε εγκύους;
- Η δοκιμασία ανοχής γλυκόζης πρέπει να γίνεται μεταξύ 24ης και 28ης βδομάδας της κύησης, σε όλες τις εγκύους που δεν είχαν γνωστό διαβήτη από πριν.
- Η δοκιμασία πρέπει να γίνεται το πρωί, μετά από τουλάχιστον 8 ώρες νηστείας.
- Η εξεταζόμενη πρέπει τουλάχιστον κατά τις 3 προηγούμενες ημέρες να μην υποβάλλεται σε ειδικό διαιτολόγιο σε ότι αφορά στους υδατάνθρακες (λήψη πάνω από 150 g την ημέρα) και να μην περιορίζει τη φυσική της δραστηριότητα.
- Λήψη 75 g γλυκόζης από το στόμα.
- Μέτρηση σακχάρου αίματος προ, 60 και 120 λεπτά μετά τη λήψη της γλυκόζης.
- Όταν έστω και μια τιμή είναι ίση ή μεγαλύτερη από τα κατωτέρω αναφερόμενα όρια τίθεται η διάγνωση του διαβήτη κύησης:
- Σάκχαρο νηστείας 92 mg/dl
- Σάκχαρο στα 60 λεπτά 180 mg/dl
- Σάκχαρο στα 120 λεπτά 153 mg/dl
Ποια η θεραπεία του διαβήτη κύησης; Μπορώ να παίρνω χάπια;
Τα αντιδιαβητικά χάπια απαγορεύονται ρητώς στις εγκύους! Από την άλλη, η θεραπεία με ινσουλίνη δεν είναι υποχρεωτική και η έγκυος με διαβήτη μπορεί να ρυθμιστεί με δίαιτα μόνο, εφόσον πληρούνται οι στόχοι:
- σάκχαρο νηστείας και προ φαγητού από 70 έως 95 mg/dl,
- σάκχαρο 1 ώρα μετά φαγητού από 90 έως 130 mg/dl και
- σάκχαρο 2 ώρες μετά φαγητού από 80 έως 120 mg/dl.
Αν παρά την υιοθέτηση ενός υγιούς και καλά ισορροπημένου προγράμματος γευμάτων τα επίπεδα του σακχάρου εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλά ή εμφανίζονται σημεία μακροσωμίας στο υπερηχογράφημα του εμβρύου, συνιστάται η έναρξη θεραπείας με ινσουλίνη. Η χορήγηση της ινσουλίνης δεν βλάπτει γενικότερα το έμβρυο καθότι η ινσουλίνη δεν διαπερνά τον πλακούντα ώστε να περάσει στην κυκλοφορία του εμβρύου.
Πόσες ενέσεις ινσουλίνης θα χρειαστεί να κάνω αν δεν ρυθμίζομαι με δίαιτα;
Συνήθως απαιτούνται τα εξής σχήματα θεραπείας με ινσουλίνη:
- 2 ή 3 ενέσεις μειγμάτων ινσουλίνης την ημέρα ή
- Σχήμα πολλαπλών ενέσεων με 3 δόσεις ταχείας δράσης ινσουλίνης πριν από τα κύρια γεύματα και 1 – 3 δόσεις ινσουλίνης μέσης δράσης για τις βασικές ανάγκες ή
- Συνεχής υποδόρια έγχυση ινσουλίνης με χρήση αντλίας.
Στη θεραπεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα ανθρωπίνου τύπου σκευάσματα ινσουλίνης (Humulin R, Actrapid). Από τα υπερταχείας δράσης ανάλογα ινσουλίνης, επιτρέπονται η Humalog (lispro) και η Novorapid (aspart).
Τα βραδείας δράσης ανάλογα ινσουλίνης glargine (η γνωστή μας Lantus) και detemir (Levemir) δεν συνιστώνται ακόμη κατά την εγκυμοσύνη. Προτιμώνται ινσουλίνες μέσης δράσης ανθρώπινου τύπου, όπως η Protaphane και η Humulin N (ΝPΗ Human). Από τα μείγματα ινσουλίνης επιτρέπονται το Mixtard 30 ή το Humulin M3.
Πώς πρέπει να παρακολουθείται η έγκυος με διαβήτη κύησης;
Συνιστάται ο αυτοέλεγχος του σακχάρου που πρέπει να γίνεται 6 φορές την ημέρα (πριν και μία ώρα μετά τα γεύματα) ή 4 φορές (σάκχαρο νηστείας το πρωί και τρεις μετρήσεις, μια ώρα μετά τα γεύματα). Η μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης συνιστάται στην αρχική επίσκεψη για τη διαπίστωση προϋπάρχοντος διαβήτη.
Πατήστε εδώ για να βρείτε ημερολόγιο καταγραφής του σακχάρου σας αν είστε σε δίαιτα.
Πατήστε εδώ για να βρείτε ημερολόγιο καταγραφής του σακχάρου σας αν λαμβάνετε ινσουλίνη.
Ποιοι οι στόχοι στο διαβήτη κύησης;
Οι στόχοι όπως αναφέρθηκαν και πριν είναι οι εξής:
- Σάκχαρο προ φαγητού από 70 έως 95 mg/dl.
- Μια ώρα μετά το φαγητό από 90 έως 130 mg/dl.
- Δύο ώρες μετά το φαγητό από 80 έως 120 mg/dl.
Αν προϋπήρχε διαβήτης, οι στόχοι διαφέρουν και είναι οι εξής:
- Σάκχαρο νηστείας κάτω από 80 mg/dl και
- Μια ώρα μετά το φαγητό ίσο ή κάτω από 110 mg/dl.
Πώς επηρεάζει ο διαβήτης κύησης το έμβρυο;
Ο διαβήτης κύησης επηρεάζει τη μητέρα συνήθως σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, όταν πλέον το σώμα του μωρού ενώ έχει διαμορφωθεί συνεχίζει να αναπτύσσεται. Με το διαβήτη κύησης τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα της μητέρας περνούν στο έμβρυο. Αν τα επίπεδα σακχάρου του εμβρύου είναι πολύ ψηλά, τότε αυτό θα πρέπει να παράξει περισσότερη ινσουλίνη για να τα μειώσει. Η ινσουλίνη όμως είναι παράλληλα και ισχυρή αυξητική ορμόνη και όταν το έμβρυο την παράγει σε υπερβολική ποσότητα, μπορεί να μεγαλώσει γρήγορα και να γίνει μεγαλύτερο σε μέγεθος από το φυσιολογικό (μακροσωμία) ή χοντρό με αποτέλεσμα την ανάγκη για καισαρική τομή. Λόγω μακροσωμίας ενδέχεται να παρουσιαστεί δυστοκία του ώμου του νεογνού κατά τον τοκετό.
Άλλες επιπλοκές του εμβρύου είναι το υπερβολικά χαμηλό σάκχαρο την πρώτη μέρα μετά τον τοκετό καθώς και αναπνευστικά προβλήματα λόγω πρόωρου τοκετού. Επίσης τα μωρά με περίσσεια ινσουλίνης βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για παιδική παχυσαρκία, ενώ κατά την ενήλικη ζωή για διαβήτη τύπου 2.
Πώς επηρεάζει την έγκυο ο διαβήτης κύησης;
Οι γυναίκες με διαβήτη κύησης ενδέχεται να εμφανίσουν συχνότερα λοιμώξεις στα γεννητικά όργανα, στην ουροδόχο κύστη και στα νεφρά. Επίσης λόγω του σακχάρου η έγκυος θα υποβληθεί σε καισαρική τομή, ενώ ενδέχεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (συνήθως μετά την 20η βδομάδα) να παρουσιάσει μια κατάσταση με αύξηση της αρτηριακής πίεσης σε συνδυασμό με απώλεια πρωτεΐνης στα ούρα (λευκωματουρία) ή γενικευμένο πρήξιμο (οίδημα) ή συνδυασμό και των δύο, που λέγεται προεκλαμψία. Τέλος υπάρχει ο απώτερος κίνδυνος για μόνιμη εγκατάσταση διαβήτη τύπου 2 μετά τον τοκετό.
Τι γίνεται με το διαβήτη μετά την εγκυμοσύνη;
Σε περίπου 1% του συνόλου των γυναικών με διαβήτη κύησης, ο διαβήτης ενδέχεται να μην υποχωρήσει μετά από τη γέννηση του βρέφους. Το πιο σημαντικό όμως είναι σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 50 έως 70% των γυναικών με διαβήτη κύησης θα εμφανίσουν διαβήτη μετά από 5 έως 10 χρόνια, ιδίως αν πάρουν υπερβολικό βάρος. Αντίθετα, το 25% των γυναικών που διατηρούν φυσιολογικό βάρος μετά τον τοκετό, θα αναπτύξουν διαβήτη.
Είναι πολύ σημαντική η διενέργεια καμπύλης ανοχής γλυκόζης 2 με 3 μήνες αλλά και ένα χρόνο μετά τον τοκετό. Όλες οι γυναίκες που είχαν διαβήτη κύησης πρέπει να ελέγχονται εφόρου ζωής για το ενδεχόμενο εμφάνισης μόνιμου διαβήτη.
