Του Χάρη Δημοσθενόπουλου
Η κακή ψυχολογία και τα αρνητικά συναισθήματα συνδέονται συχνά με τη διαταραχή της διατροφικής μας συμπεριφοράς. Συναισθήματα όπως το άγχος, η απόρριψη, η στεναχώρια, η νευρικότητα, η απογοήτευση, η ανία και η οργή συνδυάζονται με τη ντροπή και την κακή σχέση με το σώμα μας καθώς και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και συμβάλλουν στην αυξημένη πρόσληψη τροφής και την εμφάνιση της παχυσαρκίας, μέσω του λεγόμενου «συναισθηματικού φαγητού». Έτσι, ενώ η ανάγκη για λήψη τροφής είναι ρυθμιζόμενη ενδογενώς, οι μηχανισμοί αυτοί διαταράσσονται υπό την επίδραση των συναισθημάτων μας.
Τι είναι το συναισθηματικό φαγητό;
Το “συναισθηματικό φαγητό” είναι σύμφωνα με πολλές μελέτες, μία από τις πιο συχνές αιτίες για την εκδήλωση υπερφαγίας και την εμφάνιση διαταραχής βάρους, σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Η συναισθηματική λήψη φαγητού γίνεται όλες τις ώρες της ημέρας, με συνηθέστερες τις ώρες μετά το μεσημεριανό γεύμα και κυρίως το βράδυ (βραδινή υπερφαγία). Το συναισθηματικό φαγητό είναι το φαγητό που καταναλώνουμε όχι για την κάλυψη της βιολογικής πείνας, αλλά για να μας φτιάξει τη διάθεση (άνεση-comfort food). Εκτονώνεται συνήθως σε τρόφιμα όπως μια σακούλα πατατάκια ή κάποια μπισκότα με τσιπ σοκολάτας αλλά και στη μεγάλη ποσότητα κανονικού φαγητού, που αν και μπορεί να μας προσφέρουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση, σε καταστάσεις όπου αισθανόμαστε βαρεμάρα, μοναξιά, άγχος, απογοήτευση, κατάθλιψη, θυμό εντούτοις δεν αποτελούν την ουσιαστική λύση στο όποιο πρόβλημα μας απασχολεί. Για το λόγο αυτό τα γλυκά, τα προϊόντα ζύμης, το ψωμί και τα ζυμαρικά, οι ξηροί καρποί και τα αλατισμένα σνακ (πατατάκια, γαριδάκια) φαίνεται να είναι οι πιο δημοφιλείς επιλογές σε καταστάσεις συναισθηματική έντασης.
Το συναισθηματικό φαγητό μπορεί συχνά να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση τροφής-θερμίδων και στην ανεπιθύμητη αύξηση του σωματικού βάρους. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το 75% της υπερφαγικής διατροφής είναι μια απάντηση σε αρνητικά συναισθήματα.
Ποια είναι η κατάλληλη προσέγγιση;
Όταν η αδυναμία διαχείρισης των αρνητικών συναισθημάτων οδηγεί σε διαταραγμένη σχέση με το φαγητό, απαιτείται η συμπεριφοριστική προσέγγιση του ατόμου, για να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση της υπερφαγίας και της συνεπακόλουθης αύξησης του σωματικού βάρους και της επιβάρυνσης της συνολικής υγείας. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει τη χρήση τεχνικών όπως: η καταγραφή της διατροφής και της άσκησης, η καταγραφή των συναισθημάτων σε συνδυασμό με διατροφικές επιλογές, η καταγραφή των ωρών ύπνου. Η συμπεριφοριστική παρέμβαση έχει στόχο να εκπαιδεύσει το άτομο στη διαχείριση των συναισθημάτων του έτσι ώστε να επιτυγχάνει τη σωστή διατροφή και τη διατήρηση του σωματικού του βάρους, αλλά και την πρόληψη των μεταβολικών διαταραχών που συνδέονται με το αυξημένο σωματικό βάρος και την υψηλή πρόσληψη λιπαρών και σακχάρων.
Μεσογειακή δίαιτα και κατάθλιψη
Είναι πολλές οι μελέτες που δείχουν ότι ένα μοντέλο διατροφής όπως είναι ημεσογειακή δίαιτα και τα συστατικά της (ελαιόλαδο, φρούτα πλούσια σεαντιοξειδωτικά, λιπαρά ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα) μπορεί να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην θεραπεία ψυχολογικών διαταραχών, να λειτουργήσουν αγχολυτικά, σε συνδυασμό με ένα «μεσογειακό» πρότυπο ζωής και να βοηθήσουν σε καταστάσεις όπως είναι η κατάθλιψη. Άρα, για μια ακόμα φορά αναδεικνύεται η αξία αυτής της διατροφής για τη διατήρηση της υγείας του ατόμου και για την υγεία της καρδιάς.
Βιβλιογραφία:
- Bertoli S, Spadafranca A, Bes-Rastrollo M, Martinez-Gonzalez MA, Ponissi V, Beggio V, Leone A, Battezzati A. Adherence to the Mediterranean diet is inversely related to binge eating disorder in patients seeking a weight loss program. Clin Nutr. 2014 Feb 7.
- Braet C, O’Malley G, Weghuber D, Vania A, Erhardt E, Nowicka P, Mazur A, Frelut ML, Ardelt-Gattinger E. The assessment of eating behaviour in children who are obese: a psychological approach. A position paper from the European childhood obesity group. Obes Facts. 2014; 7(3):153-64.
- Christensen L. Effects of eating behavior on mood: a review of the literature. Int J Eat Disord. 1993 Sep; 14(2):171-83.
- Hemmingsson E. A new model of the role of psychological and emotional distress in promoting obesity: conceptual review with implications for treatment and prevention. Obes Rev. 2014 Jun 16.
- Skinner HH, Haines J, Austin SB, Field AE. A prospective study of overeating, binge eating, and depressive symptoms among adolescent and young adult women. J Adolesc Health. 2012 May; Η 50(5):478-83.
http://www.kalikardia.gr/synaisthimatiko-fagito-kai-somatiko-varos/
ΠΗΓΗ:kalikardia.gr
