«Ευχαριστώ, δεν θα πάρω», «Μ’ αρέσουν πολύ αυτά τα σοκολατάκια, αλλά δεν θέλω αυτή τη στιγμή». Είστε σε θέση να συγκρατήσετε τον εαυτό σας και να αρνηθείτε συνειδητά να φάτε; Ο βαθμός αυτοσυγκράτησης του καθενός ποικίλει όχι μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά και στον ίδιο άνθρωπο αναλόγως τη στιγμή.
Ο κίνδυνος της μεγάλης αυτοσυγκράτησης
Μην βιαστείτε να συμπεράνετε ότι είναι ευνοημένοι όσοι κατορθώνουν να συγκρατούν τις ορέξεις τους γιατί σύμφωνα με τους ειδικούς αυτό δεν ισχύει! Πολυάριθμες έρευνες που μελετούν τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων με μεγάλο βαθμό αυτοσυγκράτησης και όσων δεν βάζουν κανένα φραγμό στις ορέξεις τους, κατέληξαν σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον όσο και παράδοξο συμπέρασμα: οι πολύ αυστηροί και συγκρατημένοι άνθρωποι είχαν περισσότερες πιθανότητες να φάνε περισσότερο συγκριτικά με όσους τρώνε χωρίς φραγμούς!
Η παγίδα «όλα ή τίποτα»
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η υπερβολική αυτοσυγκράτηση λειτουργεί καταπιεστικά. Οι άνθρωποι που κλίνουν προς αυτό το πρότυπο συμπεριφοράς αγνοούν τα μηνύματα πείνας που τους στέλνει το σώμα τους και δεν ικανοποιούν τις πραγματικές τους ανάγκες επειδή «αυτό παχαίνει», «αυτό έχει λίπος», «είναι καλύτερα να φάω ένα καρότο και όχι ένα σοκολατάκι» (παρότι ο οργανισμός σας σας στέλνει το μήνυμα ότι θέλετε ένα γλυκό, ίσως επειδή κάνατε μια κοπιαστική εργασία και έχουν πέσει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα σας). Οι άνθρωποι αυτοί ωστόσο κινδυνεύουν να πέσουν στην παγίδα του «όλα ή τίποτα». Μόλις παραβιάσουν τους κανόνες που οι ίδιοι έχουν θέσει στη διατροφή τους είναι ικανοί να φτάσουν στην υπερβολή, να σκεφτούν π.χ. «έφαγα ένα σοκολατάκι, τα κατέστρεψα όλα. Τώρα δεν έχει νόημα πια. Θα φάω και τα υπόλοιπα».
Επικίνδυνο και το άλλο άκρο!
Αυτό δεν σημαίνει ότι και όσοι τρώνε απερίσκεπτα, χωρίς φραγμούς βρίσκονται στο σωστό μονοπάτι. Αντιθέτως είναι στο άλλο άκρο. Τρώνε ανεξέλεγκτα και τελικά συσσωρεύουν περιττά κιλά. Η αδιαφορία για το είδος και την ποσότητα όσων τρώνε, αντανακλά την έλλειψη ενδιαφέροντος για τον εαυτό τους. Μια καταγραφή των διατροφικών συνηθειών τους θα τους βοηθούσε να εκτιμήσουν την συμπεριφορά τους σε σχέση με το φαγητό και να εντοπίσουν τα σημεία που θέλουν προσοχή.
Πόσο συγκρατημένοι είστε σε σχέση με το φαγητό;
Όταν έχετε πάρει μερικά επιπλέον κιλά, τρώτε λιγότερο από το συνηθισμένο;
q Ποτέ = 1 βαθμός
q Σπάνια =2 βαθμοί
q Mερικές φορές =3 βαθμοί
q Συχνά =4 βαθμοί
q Πολύ συχνά =5 βαθμοί
Kατά τη διάρκεια των γευμάτων προσπαθείτε να τρώτε λιγότερο από όσο θα θέλατε να φάτε;
q Ποτέ =1 βαθμός
q Σπάνια =2 βαθμοί
q Mερικές φορές =3 βαθμοί
q Συχνά =4 βαθμοί
q Πολύ συχνά=5 βαθμοί
Πόσο συχνά λέτε «όχι» όταν σας προσφέρουν φαγητό ή ποτό επειδή σας απασχολεί το βάρος σας;
q Ποτέ=1 βαθμός
q Σπάνια =2 βαθμοί
q Mερικές φορές =3 βαθμοί
q Συχνά =4 βαθμοί
q Πολύ συχνά=5 βαθμοί
Eλέγχετε με μεγάλη προσήλωση ό,τι τρώτε;
q Ποτέ=1 βαθμός
q Σπάνια=2 βαθμοί
q Mερικές φορές=3 βαθμοί
q Συχνά=4 βαθμοί
q Πολύ συχνά=5 βαθμοί
Tρώτε εσκεμμένα τρόφιμα που δεν είναι παχυντικά;
q Ποτέ=1 βαθμός
q Σπάνια =2 βαθμοί
q Mερικές φορές=3 βαθμοί
q Συχνά=4 βαθμοί
q Πολύ συχνά =5 βαθμοί
Όταν έχετε φάει πάρα πολύ, στη συνέχεια τρώτε λιγότερο για να αποφύγετε τα περιττά κιλά;
q Ποτέ =1 βαθμός
q Σπάνια=2 βαθμοί
q Mερικές φορές=3 βαθμοί
q Συχνά=4 βαθμοί
q Πολύ συχνά=5 βαθμοί
Tρώτε εσκεμμένα λιγότερο για να μην παχύνετε;
q Ποτέ=1 βαθμός
q Σπάνια=2 βαθμοί
q Mερικές φορές =3 βαθμοί
q Συχνά=4 βαθμοί
q Πολύ συχνά=5 βαθμοί
Πόσο συχνά προσπαθείτε να μην τρώτε μεταξύ των γευμάτων επειδή προσέχετε το βάρος σας;
q Ποτέ=1 βαθμός
q Σπάνια=2 βαθμοί
q Mερικές φορές=3 βαθμοί
q Συχνά=4 βαθμοί
q Πολύ συχνά=5 βαθμοί
Πόσο συχνά τα βράδια προσπαθείτε να μην τρώτε επειδή προσέχετε το βάρος σας;
q Ποτέ =1 βαθμός
q Σπάνια=2 βαθμοί
q Mερικές φορές =3 βαθμοί
q Συχνά =4 βαθμοί
q Πολύ συχνά =5 βαθμοί
Όταν αποφασίζετε τι θα φάτε, λαμβάνετε υπόψη σας το βάρος σας;
q Ποτέ =1 βαθμός
q Σπάνια =2 βαθμοί
q Mερικές φορές =3 βαθμοί
q Συχνά =4 βαθμοί
q Πολύ συχνά =5 βαθμοί
Βάλτε x στην απάντηση που ταιριάζει περισσότερο στη συμπεριφορά σας. Στη συνέχεια αθροίστε τους βαθμούς σας. Συνήθως οι άνδρες που δεν έχουν πρόβλημα βάρους συγκεντρώνουν 18 βαθμούς και οι γυναίκες 24. Oι υπέρβαρες γυναίκες συνήθως συγκεντρώνουν ένα σύνολο 30 βαθμών. Eάν συγκεντρώσατε περισσότερους από 35 βαθμούς, αυτό σημαίνει ότι είστε πολύ αυστηροί και συγκρατημένοι σε σχέση με το φαγητό σας. Kαλό θα ήταν να χαλαρώσετε και να καλλιεργήσετε μια πιο ισορροπημένη σχέση με το φαγητό.
Πηγή: «Losing Weight for good», The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London.
