Του ΚΛΙΝΙΚΟΥ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΥ-ΒΙΟΛΟΓΟΥ
Χάρη Δημοσθενόπουλου MMedSci.SRD
Είναι γεγονός ότι για τους περισσότερους ανθρώπους με πρόβλημα βάρους, μικρό ή μεγάλο, η διαδικασία της απώλειας βάρους είναι ένας συνεχής αγώνας, που τις περισσότερες φορές του γυρίζει στο σημείο μηδέν, ως προς το βάρος εκκίνησης τους, ενώ τα αποτελέσματα, ποσοτικά ή ποιοτικά, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το είδος και το σχεδιασμό του διαιτολογίου που ακολουθείται. Στις περισσότερες φορές η τήρηση του διαιτολογίου έχει αρχικά ένα αποτέλεσμα, αλλά το σημείο εκείνο στο οποίο συνήθως δεν υπάρχει επιτυχία είναι η μακροχρόνια διατήρηση της απώλειας μακροπρόθεσμα και έτσι το άτομο αρχίζει να κερδίσει το βάρος του πίσω, ακολουθώντας μια ακόμα προσπάθεια “γιο-γιο”.
Το φαινόμενο “γιο-γιο” είναι λοιπόν μια διαδικασία «ανακύκλωσης του σωματικού βάρους», που χαρακτηρίζει τις συνεχείς αυξομειώσεις του βάρους, μέσα από την επαναλαμβανόμενη απώλεια και επανάκτηση του, συνήθως λόγω της εφαρμογής, πολλών διαιτών, συνήθως υπερβολικά υποθερμιδικών και μη σωστά σχεδιασμένων, και βέβαια λόγω της επιστροφής άμεσα στον παλιότερο τρόπο διατροφής και γενικότερα τρόπο ζωής.
Ο όρος γιο-γιο επινοήθηκε από την χαρακτηριστική κίνηση του παιδικού παιχνιδιού και σύμφωνα με στοιχεία πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον καθηγητή D, kelly Brownell, στο Πανεπιστήμιο του Yale. Το φαινόμενο γιο-γιο, γνωστό και ως “ανακύκλωση” του βάρους, αφορά την απώλεια κιλών και τη σταδιακή επανάκτησή τους. Αυτές οι αυξομειώσεις του βάρους μπορεί να είναι μικρές (της τάξης των 3-5 κιλών κάθε φορά), αλλά και μεγαλύτερες (π.χ. 10 ή και περισσότερα κιλά).
Όλη αυτή η πορεία όπου κάποια κιλά χάνονται και μετά επανέρχονται αποτελεί μια πολύ επιβαρυντική διαδικασία, τόσο μεταβολικά όσο και ψυχολογικά. Οι επαναλαμβανόμενες αυξομειώσεις του βάρους επιδρούν αρνητικά, κυρίως στις καύσεις και στο μεταβολικό ρυθμό του οργανισμού, αλλά ταυτόχρονα επιβαρύνουν την ψυχική διάθεση και την ψυχική υγεία.
Οι μεταβολικές συνέπιες οφείλονται στο γεγονός πως μέσα από αυτές τις συνεχείς αυξομειώσεις βάρους, καταβολίζεται μέρος του μυϊκού ιστού με αποτέλεσμα το σώμα να γίνεται μεταβολικά πιο αργό μέσα από την πορεία αυτή του βάρους, και ο μεταβολικός ρυθμός που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον ρυθμό απώλειας του βάρους πιο αργός. Ταυτόχρονα, το φαινόμενο γιο-γιο συμβάλει στην εξασθένιση της άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος, στη μειωμένη πρόσληψη βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων, και σε ένα έντονο αίσθημα αδυναμίας και χρόνιας κόπωσης.
O μυϊκός ιστός, είναι απαραίτητος για την υγεία του οργανισμού, για τη διατήρηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού και έτσι καθώς μειώνονται οι καύσεις του οργανισμού, δυσχεραίνεται η διατήρηση του βάρους και αυξάνονται οι πιθανότητες επαναπρόσληψης των χαμένων κιλών.
Ταυτόχρονα όμως οι αυξομειώσεις του βάρους “κουράζουν” ψυχικά τα άτομα που ακολουθούν αυτές τις δίαιτες και έτσι σταδιακά απογοητεύονται και θεωρούν τη διαδικασία απώλειας του βάρους τους μάταιη και αναποτελεσματική, καταλήγοντας σε υψηλότερα επίπεδα κιλών και παγιδευμένοι σε ένα σώμα που τους καταθλίβει και τους απομονώνει κοινωνικά.
H ανακύκλωση και τα “σκαμπανεβάσματα” του σωματικού βάρους μέσα από τη διαδικασία της δίαιτας γιο-γιο είναι συχνά η αιτία για την εμφάνιση παθολογικότερων καταστάσεων παχυσαρκίας, με συνωδά νοσήματα μέσα από τη γρήγορη επαναπρόσληψη των περιττών κιλών. Για αυτό και ειδικά στα νέα άτομα αυτό που πρέπει να συμβουλεύουμε είναι η αποφυγή ακραίων διαιτών και μεθόδων που αν και υπόσχονται πολλά, καταφέρνουν μόνο να κουράσουν και να απογοητεύσουν το ενδιαφερόμενο άτομο. Αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς, βασικοί κανόνες καλής διατροφής και κίνηση καθημερινά είναι το τρίπτυχο της σίγουρης επιτυχίας στο δύσκολο αγώνα του αδυνατίσματος.
