Μία μελέτη που δημοσιεύτηκε πολύ πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «Frontiers in Nutrition» από την Hana Kahleova, γνωστή ερευνήτρια σε θέματα φυτικής διατροφής και συνεργάτες της έδειξε ότι μια χορτοφαγική δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επιβλαβή τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) κατά 73% σε σύγκριση με μια μεσογειακή διατροφή, οδηγώντας σε μεγαλύτερη απώλεια βάρους και βελτιωμένα αποτελέσματα για την υγεία. Η Δρ. Hana Kahleova υπογράμμισε ότι η μείωση των AGEs της vegan διατροφής οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εξάλειψη του κρέατος, των γαλακτοκομικών και των πρόσθετων λιπαρών.
Τι είναι όμως τα AGEs και πόσο επιβαρυντικά είναι για την υγεία μας;
Τα τελικά προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) είναι πρωτεΐνες ή λιπίδια που γλυκοζυλιώνονται ως αποτέλεσμα της έκθεσης τους σε σάκχαρα. Είναι ενώσεις που σχηματίζονται από την «ένωση» της γλυκόζης με άλλα μόρια όπως οι πρωτεΐνες, το λίπος και άλλα και ξεκινούν να σχηματίζονται στο σώμα (ενδογενώς) από την πρώτη ημέρα της γέννησης ενώ συσσωρεύονται με το πέρασμα του χρόνου. Τα AGEs είναι μια μεγάλη ετερογενής ομάδα ενώσεων που σχηματίζεται κατά τη διάρκεια μιας μη ενζυματικής αντίδρασης των καρβονυλικών ομάδων σακχάρων με ελεύθερες αμινομάδες στην πρωτεΐνη. Προκαλούν φλεγμονές και οξειδωτικό στρες και έτσι επιταχύνουν την ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών, ιδιαίτερα του διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι αλλαγές στα διαιτητικά τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) μπορεί να επηρεάζουν το σωματικό βάρος, αλλά τα αποτελέσματα διαφορετικών διατροφικών προτύπων δεν έχουν διερευνηθεί αρκετά.
Στις ΗΠΑ περίπου το 70% των ενηλίκων είναι υπέρβαροι και μελέτες έχουν δείξει ότι το επιπλέον βάρος συχνά συνδέεται με αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο, εν μέρει μέσω της επιταχυνόμενης παραγωγής τελικών προϊόντων προηγμένης γλυκοζυλίωσης (AGEs). Τα AGEs δημιουργούνται συνεχώς κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού, αλλά προσλαμβάνονται επίσης μέσω της διατροφής. Αρκετές τυχαιοποιημένες παρεμβατικές δοκιμές έχουν δείξει ότι ο διατροφικός περιορισμός της AGE βελτιώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη σε παχύσαρκα άτομα με μεταβολικό σύνδρομο.
Η μεσογειακή και η vegan διατροφή έχουν αναγνωριστεί ως υγιεινά διατροφικά πρότυπα που μπορεί να είναι ευεργετικά για την απώλεια βάρους και την καρδιομεταβολική υγεία, αλλά ο βαθμός στον οποίο αυτά τα διαιτητικά πρότυπα επηρεάζουν την παραγωγή AGE και τη σχέση μεταξύ AGEs και σωματικού βάρους πρέπει ακόμη να διερευνηθούν. Στη συγκεκριμένη τυχαιοποιημένη διασταυρούμενη μελέτη, 62 υπέρβαροι ενήλικες παρακολούθησαν τη μεσογειακή ή τη χορτοφαγική δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά για 16 εβδομάδες με τυχαία σειρά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης τα επίπεδα των AGEs δεν άλλαξαν στη μεσογειακή δίαιτα, αλλά μειώθηκαν σε μια χορτοφαγική δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, και αυτή η μείωση σχετίστηκε με αλλαγές στο σωματικό βάρος, ανεξάρτητα από την ενεργειακή πρόσληψη.
Kahleova H, Znayenko-Miller T, Motoa G, Eng E, Prevost A, Uribarri J, Holubkov R, Barnard ND. Dietary advanced glycation end-products and their associations with body weight on a Mediterranean diet and low-fat vegan diet: a randomized, cross-over trial. Front Nutr. 2024 Aug 8;11:1426642.
