Έξαρση του καρδιομεταβολικού κινδύνου
Τις τελευταίες δεκαετίες, η ραγδαία αλλαγή του τρόπου ζωής, η έξαρση των νοσημάτων που σχετίζονται με το καρδιαγγειακό σύστημα και το μεταβολισμό και η υπερίσχυση της «δυτικής» διατροφής έχουν οδηγήσει τη χώρα μας σε υψηλή θέση στον κατάλογο των χωρών που πλήττονται περισσότερο από την αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επίσης, λόγω όλων αυτών όλο και περισσότεροι παρουσιάζουν τα συμπτώματα του Μεταβολικού Συνδρόμου.
Το Μεταβολικό Σύνδρομο αποτελεί ένα βασικό προδιαθεσικό παράγοντα για την ανάπτυξη καρδιομεταβολικού κινδύνου και τα συστατικά του στοιχεία είναι η κεντρικού τύπου παχυσαρκία, η υπέρταση, η δισλιπιδαιμία (μείωση της HDL-χοληστερόλης και αύξηση των τριγλυκεριδίων), η μικρολευκωματινουρία (μικρή ποσότητα λευκωματίνης στα ούρα) και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Όταν αυτά συνδυαστούν μεταξύ τους (δύο ή περισσότερα) αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου.
Η πρωτογενής πρόληψη της νόσου είναι σημαντική δεδομένου ότι πρέπει να ξεκινάει από την παιδική ακόμα ηλικία, μέσα από τη διαμόρφωση κατάλληλου υγιεινοδιαιτητικού μοντέλου ζωής και διατροφικής συμπεριφοράς. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της διατροφής στην παιδική ηλικία επηρεάζουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στην ενήλικη ζωή και το 50% των παχύσαρκων παιδιών θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες.
Πόσο σημαντική είναι η διατροφή;
Το κατάλληλο μοντέλο διατροφής παίζει σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στην αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, αλλά και στην πρόληψή τους, πριν εμφανιστούν τα πρώτα καρδιολογικά προβλήματα. Η συνολική διαιτητική αγωγή πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν όλους τους παράγοντες κινδύνου του ασθενή και να αποβλέπει στην σταδιακή αλλαγή του καθημερινού διαιτολογίου και στην υιοθέτηση υγιεινών επιλογών.
Έμφαση δίνεται λοιπόν σε όλους εκείνους στους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι μπορούν να τροποποιηθούν. Αυτοί αφορούν κυρίως τον τρόπο ζωής και τη διατήρηση των επιπέδων των λιπιδίων και της αρτηριακής πίεσης του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα μέσα από τη φυσική δραστηριότητα, τον έλεγχο του βάρους, την μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, τον περιορισμό του αλατιού, την κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών καθώς και γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
Μία σωστή διατροφή μπορεί να συμβάλλει: 1) στη μείωση των υπερλιπιδαιμιών, με αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών, φρούτων και λαχανικών, ωμέγα 3 λιπαρών οξέων και αποφυγή κορεσμένων και τρανς (trans) λιπαρών, 2) στη μείωση της υπέρτασης, με την υιοθέτηση των συστάσεων π.χ. της δίαιτας DASH με μειωμένη κατανάλωση αλατιού, αλατισμένων και τυποποιημένων τροφίμων, την υψηλή κατανάλωση καλίου και την κατανάλωση ασβεστίου και μαγνησίου και 3) στη ρύθμιση του σωματικού βάρους, μέσα από το αρνητικό, θερμιδικό ισοζύγιο, την καλή κατανομή των γευμάτων, την αποφυγή έτοιμου και λιπαρού φαγητού και την αποφυγή γλυκών και ζαχαρούρχων αναψυκτικών. Ταυτόχρονα, σε συνδυασμό με την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και την ενδεχόμενη φαρμακευτική αγωγή, η διαιτητική αγωγή μπορεί να επιφέρει συνολική μείωση του κινδύνου ανάπτυξής καρδιαγγειακής νόσου.
Η σωστή διατροφή, σε συνδυασμό με τη σωματική δραστηριότητα αποτελεί βασικό προδιαθεσικό παράγοντα που επηρεάζει θετικά ή αρνητικά τον καρδιομεταβολικό κίνδυνο και όλους τους σχετικούς παράγοντες (επίπεδα των λιπιδίων και λιποπρωτεϊνών του αίματος, την αρτηριακή υπέρταση, το σάκχαρο αίματος, τους δείκτες φλεγμονής, θρόμβωσης και ενδοθηλιακής λειτουργίας). Μια τέτοια συνολική διατροφή, που ακολουθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό το διατροφικό πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής, έχει σχετιστεί με ελάττωση στη νοσηρότητα, την ολική θνητότητα, και ειδικότερα με μειωμένη θνητότητα λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων (στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας).
Πρότυπα διατροφής και προστασία της καρδιά
Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν τα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τις προστατευτικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην υγεία μας μια διατροφή με αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και δημητριακών, μέτρια κατανάλωση ψαριών, τη μειωμένη πρόσληψη αλατιού και την κατανάλωση ελαιολάδου και ξηρών καρπών, που περιέχουν υψηλή ποσότητα μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. Επίσης, πλήθος επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει μεγάλη συσχέτιση ανάμεσα σε μικρο- και μακροθρεπτικά στοιχεία της δίαιτας και τις συνολικές διατροφικές συνήθειες, με τη μείωση εμφλάνισης κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου (CVD). Η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής οδηγεί μέσα σε μικρό διάστημα στη μείωση του κινδύνου εκδηλώσεως καρδιαγγειακών προβλημάτων και στην μείωση των θανάτων από καρδιά.
Η Μεσογειακή διατροφή είναι ένα από τα κυρίαρχα μοντέλα διατροφής που έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου. Οι ευεργετικές ιδιότητες της Μεσογειακής διατροφής: βελτίωση των λιπιδίων του αίματος (της HDL και LDL χοληστερόλης), μείωση του κινδύνου θρομβώσεων (μείωση επιπέδων ινοδωγόνου), βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου και της αντίστασης στην ινσουλίνη και μείωση της συγκέντρωση της ομοκυστεΐνης στο πλάσμα, παράλληλα με τη μείωση του σωματικού βάρους. Επίσης, αποτελεί σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη στην επιθεώρηση «Postgraduate Medical Journal», τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, σε σύγκριση με τις κλασσικές δίαιτες μειωμένων λιπαρών, αλλά και διατήρησης του νέου βάρους.
Επίσης σημαντικό είναι το πρότυπο της δίαιτας DASH, που αν και σχεδιάστηκε για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, εντούτοις χρησιμοποείται τόσο για τη ρύθμιση του διαβήτη όσο και για τη συνολικά καρδιοπροστατευτική της δράση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Andrikopoulos, G., Pipilis, A., Goudevenos, J., Tzeis, S., Kar talis, A., Oikonomou, K., Karvounis, C., Mantas, J., Kyrpizidis, C., Gotsis, A., Paschidi, M., Tsaknakis, T., Pyrgakis, V., Manolis, A.S., Boudoulas, H., Vardas, P.E., Stefanadis, C.I. & Lekakis, J. HELIOS Study Investigators: Epidemiological characteristics, management and early outcome of acute myocardial infarction in Greece: the Hellenic Infarction Observation Study. Hellenic J Cardiol 2007; 4: 27-30.
2. Azadbakht L, Fard NR, Karimi M, Baghaei MH, Surkan PJ, Rahimi M, Esmaillzadeh A, Willett WC.Effects of the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) eating plan on cardiovascular risks among type 2 diabetic patients: a randomized crossover clinical trial.Diabetes Care. 2011 Jan;34(1):55-7.
3. Fung TT, Chiuve SE, McCullough ML, et al. Adherence to a DASH-style diet and risk of coronary heart disease and stroke in women. Arch Intern Med 2008; 168:713–720.
4. Martinez-Gonzalez MA, Bes-Rastrollo M. Dietary patterns, Mediterranean diet, and cardiovascular disease. Curr Opin Lipidol. 2014 Feb; 25(1): 20-6.
5. Panagiotakos DB, Pitsavos C, Stefanadis C. Dietary patterns: a Mediterranean diet score and its relation to clinical and biological markers of cardiovascular disease risk.Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2006 Dec;16(8): 559-68.
6. Urpi-Sarda M, Casas R, Chiva-Blanch G, Romero-Mamani ES, Valderas-Martínez P, Arranz S, Andres-Lacueva C, Llorach R, Medina-Remón A, Lamuela-Raventos RM, Estruch R. Virgin olive oil and nuts as key foods of the Mediterranean diet effects on inflammatory biomakers related to atherosclerosis. Pharmacol Res. 2012 Jun; 65(6): 577-83.
http://www.kalikardia.gr/uparxei-mia-pronomiaki-diaita-gia-tin-kardia-mas/
