Η παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης σας μπορεί να πει πολλά για την προσωπική μας ανταπόκριση στα τρόφιμα και τις δραστηριότητες μας, ακόμη και όταν δεν έχουμε διαβήτη. Ενώ τα επίπεδα γλυκόζης νηστείας μετρούνται συχνά για τον έλεγχο του προδιαβήτη ή του διαβήτη, η ανταπόκριση γλυκόζης μετά την κατανάλωση ενός γεύματος – επίσης γνωστή ως τα επίπεδα γλυκόζης μετά το γεύμα – είναι ένας σημαντικός δείκτης της μεταβολικής μας υγείας.
Τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης που είναι σταθερά υψηλότερα από τα κανονικά σχετίζονται με καταστάσεις όπως η δυσανεξία στη γλυκόζη, η αντίσταση στην ινσουλίνη, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο διαβήτης τύπου 2. Σε καθημερινό επίπεδο, οι αυξήσεις της γλυκόζης μετά το φαγητό μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στην ενέργεια, τη διάθεσή σας και την ικανότητά σας να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος. Ποιο είναι όμως ακριβώς το ιδανικό εύρος γλυκόζης μετά το φαγητό και τι μπορείτε να κάνετε για να σταθεροποιήσετε τα επίπεδά σας;
Ποια είναι τα επίπεδα γλυκόζης μετά το γεύμα (μετά το γεύμα);
Τα επίπεδα γλυκόζης μετά το γεύμα σας μετρούν την ποσότητα γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματός σας δύο ώρες μετά το γεύμα. Όταν τρώμε ή πίνουμε τρόφιμα και ποτά με υδατάνθρακες, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας αυξάνονται καθώς το πεπτικό σας σύστημα διασπά τους υδατάνθρακες σε απλά σάκχαρα. Εντός λίγων ωρών, ωστόσο, αυτά τα επίπεδα θα πρέπει να επανέλθουν στα αρχικά επίπεδα (νηστείας), καθώς τα κύτταρα σας λαμβάνουν τη γλυκόζη που κυκλοφορεί από την κυκλοφορία του αίματός σας και τη μετατρέπουν σε ενέργεια.
Ορισμένα τρόφιμα μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα γλυκόζης μας περισσότερο από άλλα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες και χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Όταν τρώμε υπερβολική ποσότητα επεξεργασμένης ζάχαρης, για παράδειγμα, μπορεί να εμφανίσουμε μια απότομη αύξηση της γλυκόζης — μια ταχεία και δραματική αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Έτσι, παρόλο που είναι φυσιολογικό τα επίπεδα γλυκόζης μας να αυξάνονται μετά από ένα γεύμα, εξακολουθούμε να θέλουμε να διατηρήσουμε αυτή την αύξηση σταδιακή και ομαλή.
Γιατί είναι σημαντικά τα επίπεδα γλυκόζης μετά το φαγητό για τη μεταβολική υγεία;
Τα επίπεδα γλυκόζης μετά το φαγητό μπορούν να επηρεάσουν τη συνολική μεταβολική μας υγεία με διάφορους τρόπους. Όταν αντιμετωπίζουμε μια ξαφνική αύξηση της γλυκόζης μετά το φαγητό, το πάγκρεας μας απελευθερώνει υψηλότερες από τις κανονικές ποσότητες ινσουλίνης για να μειώσει αυτά τα επίπεδα. Αυτό που συνήθως ακολουθεί είναι το αίσθημα μιας «σύγκρουσης», που μπορεί να μας αφήσει κουρασμένους, με τρέμουλο και λαχτάρα για ζάχαρη ώστε να ανεβούν τα επίπεδά μας.
Εάν αυτό συμβαίνει πολύ συχνά, τα κύτταρά σας απευαισθητοποιούνται στην ινσουλίνη – μια κατάσταση γνωστή ως αντίσταση στην ινσουλίνη – με αποτέλεσμα υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα γλυκόζης. Η αντίσταση στην ινσουλίνη οδηγεί σε έναν κύκλο όπου το σώμα μας αποθηκεύει την περίσσεια γλυκόζης ως λίπος στο ήπαρ, διαταράσσοντας περαιτέρω τα υγιή επίπεδα γλυκόζης/ινσουλίνης και οδηγώντας σε αύξηση βάρους. Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης μπορούν επίσης να διαταράξουν το ενδοκρινικό σας σύστημα. Για παράδειγμα, σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης (η ορμόνη του στρες) που μπορεί να συμβάλει περαιτέρω στην αύξηση βάρους και στην αυξημένη φλεγμονή σε όλο το σώμα.
Μακροπρόθεσμα, τα ανθυγιεινά μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά μακροπρόθεσμα προβλήματα. Μια μετα-ανάλυση 38 μελετών από τον Levitan και συνεργάτες δείχνει ότι τα υψηλότερα επίπεδα μεταγευματικής γλυκόζης (έναντι των χαμηλότερων μεταγευματικών επιπέδων) μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου έως και 27% σε υγιή, σε μη διαβητικά άτομα — ακόμη και όταν είναι προσαρμοσμένα για προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο. Μια άλλη μελέτη από τον Færch και συνεργάτες διαπίστωσε ότι τα υψηλότερα επίπεδα μεταγευματικής γλυκόζης μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
Βιβλιογραφία:
- Schiavon M, Hinshaw L, Mallad A, Dalla Man C, Sparacino G, Johnson M, Carter R, Basu R, Kudva Y, Cobelli C, Basu A. Postprandial glucose fluxes and insulin sensitivity during exercise: a study in healthy individuals. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2013 Aug 15;305(4):E557-66. doi: 10.1152/ajpendo.00182.2013. Epub 2013 Jul 2. PMID: 23820621; PMCID: PMC3891224.
- González-Rodríguez, M., Pazos-Couselo, M., García-López, J.M. et al.Postprandial glycemic response in a non-diabetic adult population: the effect of nutrients is different between men and women. Nutr Metab (Lond) 16, 46 (2019). https://doi.org/10.1186/s12986-019-0368-1
- Levitan EB, Song Y, Ford ES, Liu S. Is Nondiabetic Hyperglycemia a Risk Factor for Cardiovascular Disease? A Meta-analysis of Prospective Studies. Arch Intern Med.2004;164(19):2147–2155.
- Færch, K., Alssema, M., Mela, D.J. et al.Relative contributions of preprandial and postprandial glucose exposures, glycemic variability, and non-glycemic factors to HbA 1c in individuals with and without diabetes. Nutr & Diabetes 8, 38 (2018). https://doi.org/10.1038/s41387-018-0047-8
