H περίοδος των Χριστουγέννων είναι για όλους μία ευκαιρία για χαλάρωση και απόλαυση με την οικογένεια και τους φίλους μας. H πιο πλούσια σε ποικιλία και “γευστικούς πειρασμούς” διατροφή είναι ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικών αυτών των εορτών. Τα τραπέζια με το πιο πλούσιο σε θερμίδες φαγητό, η μεγαλύτερη ποικιλία από εδέσματα, τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες και τα γλυκά πάσης φύσεως μας κάνουν να παρασυρθούμε και να ξεφύγουμε από το διατροφικό μας πρόγραμμα.
Για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη η περίοδος αυτή είναι ασφαλώς μια πρόκληση και μία δοκιμασία, ίσως μεγαλύτερη από ότι για το γενικό πληθυσμό. Και αυτό γιατί ένα από τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις οδηγίες διατροφής για το διαβήτη είναι κυρίως η κατανάλωση υγιεινών τροφίμων και η «με μέτρο» κατανάλωση «επιβαρυντικών» τροφίμων. Σε μια χρονική περίοδο λοιπόν, όπως είναι οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, που χαρακτηρίζεται από περισσότερο φαγητό και περισσότερους πειρασμούς, τα πράγματα σίγουρα δεν είναι εύκολα τόσο για τα άτομα με διαβήτη.
Μπορούν τα άτομα με διαβήτη να απολαύσουν τις γιορτές χωρίς να βάλουν σε κίνδυνο τη ρύθμιση του ζαχάρου τους;
Κατά την εορταστική περίοδο είναι σημαντικό να περάσουν καλά, να γευτούν τα εορταστικά φαγητά, να αποτελέσουν κομμάτι της παρέας και της οικογένειας στο τραπέζι, αλλά ταυτόχρονα να έχουν όσο γίνεται καλύτερες τιμές ζαχάρου και να μην δώσουν άλλοθι στον εαυτό τους ότι όλα επιτρέπονται, αφού αυτό θα βάλει σε κίνδυνο τόσο τις τιμές του ζαχάρου του όσο και το βάρος του.
Τα άτομα με διαβήτη πρέπει να ακολουθούν ακόμα και στις γιορτές την συμβουλή του «από όλα και από λίγο»;
Είναι κοινότυπο και αυτονόητο να αναφέρουμε την έκφραση που χαρακτηρίζει την ιδανική διατροφή για το διαβήτη και είναι «υγιεινά και όλα αλλά με μέτρο». Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές αλλά υπάρχουν τεχνικές και πρακτικές που αν εφαρμοστούν, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, θα εξασφαλίσουν την ισορροπία ανάμεσα στην απόλαυση και τη διατήρηση ενός καλού γλυκαιμικού ελέγχου. Τόσο η μικρότερη ποσότητα από τα «επικίνδυνα» τρόφιμα, αλλά και η επιλογή ποιοτικότερων επιλογών δεν είναι μαγική, αλλά ικανή να το πετύχει, και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει και μια καλύτερη ψυχολογία του ατόμου.
Πώς μπορούμε να κρατήσουμε σχετικά χαμηλά τις τιμές του ζαχάρου ακόμα και αν φάμε λίγο παραπάνω;
- Είναι σημαντικό να προσπαθήσουν να περιορίσουν τις διατροφικές «παρασπονδίες» κυρίως στα δύο μεγάλα και ιδιαίτερα γεύματα όλης της εορταστικής περιόδου (του δεκαημέρου ανάμεσα σε Χριστούγεννα και φώτα), ακολουθώντας τις βασικές αρχές της σωστής διατροφής που επιτάσσει ο διαβήτης, πριν και μετά.
- Είναι χρήσιμο και αποδοτικό να αρχίζουν κάθε γεύμα τους με την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας σαλατικών και λαχανικών, που λόγω των ινών προσφέρουν έντονο αίσθημα κορεσμού και συμβάλλουν στα καλύτερα μεταγευματικά ζάχαρα και στη μικρότερη απορρόφηση του λίπους από τρόφιμα όπως τα κρέατα και τα τυριά.
- Επίσης όταν είναι αυτό εφικτό καλό είναι η πρωτεΐνη να προηγείται της κατανάλωσης υδατανθράκων, τους οποίους καλό είναι να περιορίσουν.
- Την επομένη από κάθε «μεγάλο και θερμιδικά πλούσιο» γεύμα είναι χρήσιμο να περιορίζεται το φαγητό σε απλές και μάλλον αυστηρές επιλογές (άπαχο κρέας ψητό με σαλάτα με λίγους μόνο σύνθετους υδατάνθρακες, από καλής ποιότητας πηγές).
- Ο έλεγχος του βάρους πριν και μετά τις γιορτές είναι επίσης καθοριστικός. Ελέγχοντας το σωματικό βάρος στην αρχή της εορταστικής περιόδου και κάθε μέρα είναι πιθανότερο να μετριαστεί η ενδεχόμενη αυξητική πορεία.
- Να έχουν ένα βασικό γεύμα κάθε μέρα (σε περίπτωση βραδινού γεύματος ασφαλώς δε πρέπει να παραμένουν νηστικοί, αλλά το μεσημέρι να καταναλώνουν κάτι ελαφρύ π.χ. μόνο μία σαλάτα με άπαχο κρέας, κοτόπουλο ή ψάρι ή μια ελαφριά σούπα), ώστε να παρέχονται λίγοι αλλά απαραίτητοι υδατάνθρακες.
Πρέπει ακόμα και στις γιορτές να υπάρχει τακτικός αυτοέλεγχος; Τι πρέπει να προσέχουμε;
Η σημασία της αυτομέτρησης και του τακτικού αυτοελέγχου είναι μεγάλη, ιδιαίτερα κατά την περίοδο μιας πιο άστατης διατροφικής πρόσληψης, όπως είναι η χριστουγεννιάτικη περίοδος. Με τους συχνούς ελέγχους είναι πιο εύκολο να κρατηθεί μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στα ιδιαίτερα εδέσματα και γεύματα των ημερών και σε διατροφικές επιλογές που χαρακτηρίζουν ένα σωστό διατροφικό πρόγραμμα ενός ατόμου με διαβήτη.
Ποιος ο ρόλος της άσκησης μέσα στις γιορτές;
Πάντα η κίνηση (σε επίπεδα περίπου 150 λεπτών την εβδομάδα) αποτελεί βασικό ρυθμιστικό εργαλείο, μαζί με τη δίαιτα, τόσο για το ΣΔτ1 όσο και το ΣΔτ2. Ειδικά στις διακοπές και κυρίως λόγω της πιθανής επιβάρυνσης της ποσότητας και της ποιότητας του φαγητού, είναι σημαντικό να εντατικοποιηθεί η φυσική δραστηριότητα για να υπάρξει μια αποδοτικότερη και καλύτερη κατανάλωση θερμίδων και υδατανθράκων μέσα από αυτή. Πρέπει να γνωρίζουμε πως η θερμιδική κατανάλωση μέσα από την άσκηση δύσκολα εξισορροπεί την υψηλή θερμιδική πρόσληψη των εορτών και για αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί με τη διατροφή μας πριν και μετά τα Χριστούγεννα.
Του Χάρη Δημοσθενόπουλου MMedSci.PhD
