Παχυσαρκία: Κύριος ένοχος για την αλματώδη αύξηση του διαβήτη

Δραματικές διαστάσεις λαμβάνει ο σακχαρώδης διαβήτης στη χώρα μας, κυρίως λόγω της παχυσαρκίας, καθώς σήμερα 1στους 2 Έλληνες είναι υπέρβαρος (ΔΜΣ 25 -30) και 1 στους 5 παχύσαρκους (ΔΜΣ> 30). Πρόσφατη έρευνα σε παιδιά δημοτικού έδειξε ότι σχεδόν 4 στα 10 είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, ενώ εκτιμάται ότι 754.000 Έλληνες έχουν διαβήτη.

Επίσης, περίπου 634.000 (7,4% πληθυσμού) έχουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (στάδιο προ-διαβήτη) και 6.542 πολίτες πεθαίνουν από διαβήτη κάθε χρόνο – ο διαβήτης είναι η 4ηκυριότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη.

Τα παραπάνω στοιχεία έδωσαν στη δημοσιότητα οι κκ Μελιδώνης Ανδρέας Πρόεδρος Ε.Δ.Ε., Παθολόγος-Διαβητολόγος, Συντονιστής Διευθυντής Α΄ Παθολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου, ΓΝ Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ», Λέπουρας Αντώνιος, Αντιπρόεδρος ΔΣ ΕΔΕ, Ειδικός Παθολόγος, Εξειδικευµένος στη Διαβητολογία, Διευθυντής Β΄ Παθολογικής Κλινικής,Επ. Υπεύθυνος Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών – Κλινική Ψυχικού και Φιλιππίδης Φίλιππος, Μέλος ΔΣ ΕΔΕ, Παθολόγος, Επ. Καθηγητής Παθολογίας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, όπως έχει οριστεί η 14η Νοεμβρίου.

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν τόσο στο οικονομικό κόστος του διαβήτη, όσο και συνέπειες της οικονομικής κρίσης:

Ιδιαίτερα επίσης πρέπει να επισημανθεί το οικονομικό κόστος αντιμετώπισης του διαβήτη. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες της ΕΣΔΥ το άμεσο κόστος ασθενή με ΣΔΙΙ στην Ελλάδα ανεξαρτήτως ρύθμισης είναι 1300 euro το χρόνο. Ο ρυθμιζόμενος ασθενής (HbA1c < 7%) έχει ετήσιο κόστος 983 euro, ενώ ο αρρύθμιστος (A1c > 7%) 1570 euro (60% υψηλότερο κόστος θεραπείας για τους μη ρυθμισμένους ασθενείς).

Άρα το συνολικό κόστος για την αντιμετώπιση των διαβητικών ασθενών στην Ελλάδα (περίπου 800.000 έως 1.000.000) ξεπερνά το 1,3 δις. Euro (6, 4% των συνολικών δαπανών) για την υγεία.

Εάν συνυπολογισθούν και οι δαπάνες για την αντιμετώπιση (νοσηλεία) των επιπλοκών της νόσου (σύμφωνα με διεθνείς μελέτες αντιστοιχούν στο 55 – 65%του συνολικού κόστους) τότε το μέσο ετήσιο κόστος ανά ασθενή είναι περίπου 2900 euro με συνολικές δαπάνες για το διαβήτη υπολογιζόμενες στα 2,3 δις. Euro(12 – 15% των συνολικών δαπανών για την υγεία).

Εξάλλου η φαρμακευτική δαπάνη για την αντιμετώπιση των διαβητικών ασθενών ανήλθε το 2011 στα 200 εκατομμύρια euro (τα στοιχεία για α’ 8μηνο του 2012εκτιμούν τη δαπάνη στα 134 εκατομμύρια Euro)

H φαρμακευτική δαπάνη εκτιμάται σε Ευρωπαϊκές μελέτες (μελέτη 8 Ευρωπαϊκών χωρών, Johnsson et al Diabetologia 2002, επίσης Kanavos et al LSE 2011) ότι είναι το 7% περίπου της συνολικής δαπάνης για το διαβήτη. Άρα και με αυτόν τον υπολογισμό προσεγγίζουμε ένα συνολικό κόστος για τον σακχαρώδη διαβήτη στην Ελλάδα στα 2,5 δις ευρώ.

Τέλος θα πρέπει να υπολογισθεί και το έμμεσο κόστος του διαβήτη (απώλεια ωρών εργασίας, μείωση παραγωγικότητας, αναπηρία, πρόωρη συνταξιοδότηση, ψυχοκοινωνικό κόστος κλπ.) που εκτιμάται στο110% του άμεσου κόστους (Kanavos2011). Τότε το συνολικό κόστος του διαβήτη υπερβαίνει τα 4,5 δις ευρώ ετησίως.

H περιπέτεια της οικονομικής κρίσης έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην ζωή μας και μια από την σημαντικότερες είναι και η αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς μας προς το χειρότερο. Η οικονομική κρίση φαίνεται ότι επηρεάζει κυρίως τα άτομα που ανήκουν σε χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις. Συγκεκριμένα η μελέτη MEDIS, που διεξήχθη από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και περιλάμβανε δείγμα 1.000 ηλικιωμένων κατοίκων της νησιωτικής χώρας (Μυτιλήνης, Λήμνου, Σαμοθράκης, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Κέρκυρας, Κρήτης και Κύπρου), έδειξε ότι 4 στους 10 είναι παχύσαρκοι σε ποσοστό 22% έχουν διαβήτη!

Επίσης με άριστα το 10 η υιοθέτηση της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής στους κατοίκους αυτούς δεν ξεπερνά το 4, καθώς καταναλώνουν περισσότερο κρέας, δεν προσεγγίζουν εύκολα το ψάρι ως αντικαταστάτη του κρέατος, τρώνε πολλά γαλακτοκομικά πλήρη λιπαρών και πίνουν περισσότερο αλκοόλ.

Ανάλογα αποτελέσματα προέκυψαν από την μελέτη ΑΤΤΙΚΗ της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (σε 3.000 κατοίκους της Αττικής)στην οποία παρατηρήθηκε σε αντίθεση με τα χαμηλά και μεσαία στρώματα ότι τα άτομα με ανώτερη και ανώτατη μόρφωση κατανάλωναν περισσότερα φρούτα ψάρια και λαχανικά και λιγότερα λιπαρά.

Άλλα αίτια που οδήγησαν στα παραπάνω αποτελέσματα, ήταν το αυξημένο κόστος της υγιεινής διατροφής και η αδυναμία των συμμετεχόντων στη μελέτη να κατανοήσουν ότι είναι κακό για παράδειγμα να τρώνε 4-5 φόρες κρέας την εβδομάδα.

Ιδιαίτερη ανησυχία υπάρχει για την επίδραση της οικονομικής κρίσης στην παιδική διατροφή αλλά και για τις μελλοντικές συνέπειές της.

Τα δεδομένα από προηγούμενες περιόδους κρίσης και πείνας δείχνουν ότι άτομα που εκείνη την εποχή ήταν σε εμβρυική ή βρεφική ηλικία πλήρωσαν το τίμημα της κρίσης με αυξημένη εμφάνιση παχυσαρκίας, μεταβολικού συνδρόμου, διαβήτη και καρδιοπαθειών. «Εξαιτίας αυτού του γεγονότος είμαστε ανήσυχοι σχετικά με τη σημερινή κρίση. Πολύ δε περισσότερο γιατί πρόσφατα δεδομένα, που αφορούν χώρες οι οποίες βρέθηκαν σε κρίση πριν από το2000, καταγράφουν ότι σε διάρκεια οικονομικών κρίσεων οι διατροφικές επιλογές παύουν να είναι υγιεινές και οι άνθρωποι προκειμένου να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες, καταφεύγουν σε υδατάνθρακες και τροφές με απλή ενεργειακή αξία παραμελώντας την ποιότητα της τροφής, δηλαδή παραμελώντας να ενισχύσουν τον οργανισμό με βιταμίνες και με μικροθρεπτικά συστατικά όπως αυτά βρίσκονται στα φρούτα τα λαχανικά» κατέληξαν οι ομιλητές.