Κίνδυνος από τον συνδυασμό του γκρέιπφρουτ με 85 φάρμακα

Η ανάμιξη του γκρέιπφρουτ με 85 φάρμακα είναι επικίνδυνη για την υγεία και μπορεί να προκαλέσει απειλητικές για τη ζωή παρενέργειες, προειδοποιούν Καναδοί επιστήμονες.

Όπως επισημαίνουν σε ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων που δημοσιεύεται στην «Επιθεώρηση της Καναδικής Ιατρικής Εταιρείας» (CMAJ), αν και είναι ήδη γνωστό εδώ και δύο δεκαετίες πως το συγκεκριμένο φρούτο μπορεί να επηρεάσει ορισμένα φάρμακα, ο αριθμός αυτών των φαρμάκων αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό.

Στην πραγματικότητα, την τελευταία τετραετία διπλασιάσθηκε, με συνέπεια να υπάρχουν πλέον 85 φάρμακα που επηρεάζονται από το γκρέιπφρουτ – μεταξύ αυτών ορισμένες στατίνες (είναι τα φάρμακα για τη χοληστερόλη), αντιβιοτικά, αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, αντισταμινικά, φάρμακα για τον καρκίνο, την υπέρταση, την HIV/AIDS λοίμωξη και τις ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού, καθώς και φάρμακα που χορηγούνται σε όσους έχουν κάνει μεταμόσχευση.

Το γκρέιπφρουτ συνήθως αυξάνει την δράση των φαρμάκων με ορατό τον κίνδυνο να παρουσιάσουν οι ασθενείς αντιδράσεις υπερδοσολογίας, οι οποίες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, καθώς κυμαίνονται από γαστρεντερική αιμορραγία και αναπνευστική ανεπάρκεια έως οξεία νεφρική ανεπάρκεια και αιφνίδιο θάνατο.

Έξι νέα φάρμακα τον χρόνο

Αυτού του είδους οι σοβαρές αντιδράσεις έχουν παρατηρηθεί με 43 από τα εν λόγω φάρμακα – με τα υπόλοιπα είναι ηπιότερες. Ο αριθμός αυτός είναι πολλαπλάσιος από τον αντίστοιχο του 2008 – ήταν μόλις 17 – και αποδίδεται στο ότι συνεχώς εγκρίνονται για διάθεση νέου τύπου φάρμακα.

Οι ερευνητές από το Ίδρυμα Έρευνας της Υγείας Lawson, στο Λονδίνο του Οντάριο, εξηγούν πως αυτό σημαίνει πως κάθε χρόνο προστίθενται κατά μέσον όρο 6 φάρμακα στον κατάλογο εκείνων που αντενδείκνυται να λαμβάνονται μαζί με γκρέιπφρουτ.

Το χειρότερο – λένε – είναι πως η αλληλεπίδραση μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και αν ο ασθενής κατανάλωσε το γκρέιπφρουτ πολλές ώρες πριν πάρει το φάρμακο.

Στην πραγματικότητα, μία μέτρια ποσότητα γκρέιπφρουτ (λ.χ. ένα ποτήρι) μπορεί να επηρεάσει ακόμα και φάρμακα που λαμβάνονται μία φορά την ημέρα, εάν καταναλωθεί οποιαδήποτε στιγμή στο μεσοδιάστημα μεταξύ δύο δόσεων!

Η συστηματική κατανάλωσή του, εξάλλου, μπορεί να επιτείνει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα.

Εάν λ.χ. ένας άνθρωπος παίρνει σιμβαστατίνη για να ρίξει την χοληστερόλη του και επί 3 μέρες πίνει μία φορά την ημέρα ένα ποτήρι των 200 ml χυμό γκρέιπφρουτ, «θα παρουσιάσει αύξηση της συγκέντρωσης της στατίνης στο αίμα του κατά 330% σε σύγκριση με εκείνην που θα είχε εάν έπινε νερό», σημειώνουν οι ερευνητές στο άρθρο τους.

Το όλο θέμα οφείλεται σε μία ομάδα χημικών ουσιών που εκ φύσεως υπάρχουν στο γκρέιπφρουτ. Οι ουσίες αυτές λέγονται φουρανοκουμαρίνες και προκαλούν μη αναστρέψιμη αναστολή του ενζύμου CYP3A4, το οποίο είναι απαραίτητο για τον μεταβολισμό των φαρμάκων (εξουδετερώνει τις επιδράσεις του 50% όλων των φαρμάκων).

«Τα φάρμακα που αλληλεπιδρούν με αυτές τις χημικές ουσίες έχουν τρία χαρακτηριστικά», σημειώνουν οι ερευνητές στην ανάλυσή τους. «Λαμβάνονται από το στόμα, έχουν πολύ χαμηλή έως μέση βιοδιαθεσιμότητα και μεταβολίζονται στην γαστρεντερική οδό από το CYP3A4».

Η βιοδιαθεσιμότητα είναι το ποσοστό της δόσης του φαρμάκου που λαμβάνεται από το στόμα και εισέρχεται αναλλοίωτη στο αίμα.

«Για τα φάρμακα με πολύ χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα, η κατανάλωση έστω και μίας, μέτριας ποσότητα γκρέιπφρουτ μπορεί να είναι ανάλογη με την κατανάλωση πολλαπλών δόσεων από ένα φάρμακο», υπογραμμίζουν.

«Ένα χάπι μαζί με ένα ποτήρι χυμό γκρέιπφρουτ μπορεί να είναι σαν να πήρε ο ασθενής 5 ή 10 χάπια από το ίδιο φάρμακο με ένα ποτήρι νερό», δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής ερευνητής δρ Ντέιβιντ Μπέιλι.

«Μπορεί, λοιπόν, άθελά τους οι ασθενείς να πάνε από το θεραπευτικό επίπεδο των φαρμάκων στο τοξικό, μόνο και μόνο επειδή πήραν το χάπι τους με ένα ποτήρι χυμό».

Στην ανάλυσή τους, ο δρ Μπέιλι και οι συνεργάτες του σημειώνουν πως το ίδιο πρόβλημα ενδέχεται να παρατηρηθεί και με άλλα εσπεριδοειδή, όπως τα πορτοκάλια Σεβίλλης που συχνά χρησιμοποιούνται σε μαρμελάδες, καθώς και τα λάιμ και ένα είδος ασιατικού φρούτου που λέγεται pomelo, διότι και αυτά περιέχουν φουρανοκουμαρίνες.

Εκείνο, όμως, που τους ανησυχεί ακόμα περισσότερο είναι ότι πολλοί γιατροί και ακόμα περισσότεροι ασθενείς δεν γνωρίζουν για τον κίνδυνο.

Σύμφωνα με την ιατρική ιστοσελίδα του βρετανικού υπουργείου Υγείας, έως πρότινος ήταν γνωστό πως μπορεί να επηρεαστούν από το γκρέιπφρουτ τα εξής φάρμακα:

* Στατίνες. Είναι τα φάρμακα της χοληστερόλης. Το γκρέιπφρουτ αντενδείκνυται εντελώς σε όσους παίρνουν σιμβαστατίνη, ενώ σε μεγάλες δόσεις μπορεί να επηρεάσει όσους παίρνουν ατορβαστατίνη.

* Αναστολείς διαύλων ασβεστίου. Χορηγούνται για την υπέρταση και την στεφανιαία νόσο. Το γκρέιπφρουτ μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ορισμένων από αυτά, εάν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες. Ο κίνδυνος αυτός έχει παρατηρηθεί με την αμλοδιπίνη, την φελοδιπίνη, την ισραδιπίνη, την λασιδιπίνη, λερκανιδιπίνη, νιρκαρδιπίνη, την νιφεδιπίνη, την νιμοδιπίνη και την βεραπαμίλη.

* Ανοσοκατασταλτικά. Χορηγούνται κυρίως σε ασθενείς που έχουν κάνει μεταμόσχευση. Η κυκλοσπορίνη, το sirolimus και το tacrolimus μπορεί να επηρεαστούν από το γκρέιπφρουτ.

* Κυτταροστατικά. Είναι φάρμακα που χορηγούνται για την θεραπεία του καρκίνου.

* Αντιυπερτασικά. Το φάρμακο αλισκιρένη είναι γνωστό ότι δεν πρέπει να λαμβάνεται μαζί με γκρέιπφρουτ.

* Για τη νόσο του Crohn. Όποιος παίρνει το φάρμακο βουδεσονίδη δεν πρέπει να πίνει ή να τρώει γκρέιπφρουτ.

Τώρα πια, όμως, οι Καναδοί επιστήμονες λένε πως στον κατάλογο αυτό έχουν προστεθεί και πολλά άλλα.

Για τους ειδικούς, το πιο σωστό για τους ασθενείς είναι να συμβουλεύονται τον γιατρό και τον φαρμακοποιό τους πριν καταναλώσουν γκρέιπφρουτ – ειδάλλως, καλύτερα να το αποφύγουν.