Διατροφή και Ανοσία
Είναι συχνό, κατά τη διάρκεια μίας ίωσης ή γρίπης ή κάποιας ασθένειας, να αναζητούμε συχνά ειδικές τροφές ή συμπληρώματα βιταμινών που πιστεύεται ότι μπορεί να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό. Κλασικά παραδείγματα η βιταμίνη C και τα εσπεριδοειδή, η κοτόσουπα, το τσάι με το μέλι και τα ζεστά ροφήματα από βότανα. Αν και η λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος είναι σύνθετη και επηρεάζεται από μια ποικιλία παραγόντων, και όχι μόνο από τη διατροφή ή από κάποια συγκεκριμένη τροφή ή θρεπτική ουσία, παρόλα αυτά μια ισορροπημένη διατροφή, σε συνδυασμό με ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής (με επαρκή ύπνο και άσκηση και χωρίς στρες) μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά στην πρόληψη και στην καταπολέμηση λοιμώξεων και ασθενειών.
Ποιοι παράγοντες μπορούν να καταστείλουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα;
- Κακή διατροφή
- Η αύξηση της ηλικίας και η γήρανση
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες
- Παχυσαρκία και αυξημένο βάρος
- Χρόνιες ασθένειες
- Το χρόνιο στρες
Υπάρχει δίαιτα που να τονώνει το ανοσοποιητικό
Η συνολική διατροφή και συγκεκριμένοι διαιτητικοί παράγοντες έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να παίξουν ρόλο στην άμυνα του οργανισμού. Συστατικά της διατροφής μας όπως τα αντιοξειδωτικά στοιχεία της τροφής (βιταμίνες A, C, E, σελήνιο), που δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες, προστατεύοντας από λοιμώξεις και ιώσεις, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, τα προβιοτικά και τα ω3 λιπαρά οξέα, αλλά και η ενεργειακή πρόσληψη και οι θερμίδες είναι διατροφικοί παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά την ανοσολογική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα διατροφικά πρότυπα π.χ. μεσογειακό, φυτοφαγικό μπορεί να προετοιμάσουν καλύτερα τον οργανισμό για μικροβιακές επιθέσεις και υπερβολική φλεγμονή. Την ίδια στιγμή, οι δίαιτες που είναι περιορισμένες σε ποικιλία και χαμηλότερες σε θρεπτικά συστατικά (δυτικού τύπου διατροφή), και αποτελούνται κυρίως από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα.
Τα αντιοξειδωτικά συστατικά (βιταμίνες Α, Ε και C) δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας την αμυντική ικανότητα του οργανισμού ενάντια σε λοιμώξεις και ιώσεις. Τρόφιμα πηγές αντιοξειδωτικών είναι τα λαχανικά και τα φρούτα (πορτοκάλι, πορτοκαλί κολοκύθα, καρότα, μπρόκολο, χρωματιστές πιπεριές, μούρα, φράουλες, ρόδι) αλλά και άλλα τρόφιμα όπως το πράσινο τσάι και το ταχίνι. Βασικές αντιοξειδωτικές βιταμίνες είναι η βιταμίνη C, που προστατεύει από ιώσεις και λοιμώξεις του αναπνευστικού και συμβάλλει στην ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και την παραγωγή προστατευτικών ουσιών (ιντερλευκίνη και κυτοκίνες), η βιταμίνη Ε που σχετίζεται με την παραγωγή ουσιών που ενισχύουν την άμυνα και προφυλάσσουν τον οργανισμό από λοιμώξεις, η βιταμίνη Α που είναι απαραίτητη στη διατήρηση των επιθηλιακών κυττάρων, τα οποία δρουν ως εμπόδιο στις λοιμώξεις και το φυλλικό οξύ που σχετίζεται με την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Τέλος, το σελήνιο αποτελεί σημαντικό αντιοξειδωτικό συστατικό της τροφής, που συμμετέχει σε μια σειρά από αμυντικούς μηχανισμούς και είναι βασικό συστατικό της «υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης», που παίζει καθοριστικό ρόλο στις λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ο ψευδάργυρος αποτελεί επίσης απαραίτητο στοιχείο για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Όταν υπάρχει ανεπαρκής πρόσληψή ψευδαργύρου αυτό οδηγεί στη μείωση των Τ-λεμφοκυττάρων.
Μια πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και όσπρια φαίνεται να υποστηρίζει την ανάπτυξη και τη διατήρηση των ευεργετικών μικροβίων. Επομένως, μια δίαιτα που περιέχει προβιοτικά και πρεβιοτικά τρόφιμα μπορεί να είναι ευεργετική. Τα προβιοτικά τρόφιμα περιέχουν ζωντανά χρήσιμα βακτήρια και τα πρεβιοτικά τρόφιμα περιέχουν φυτικές ίνες και ολιγοσακχαρίτες που τροφοδοτούν και διατηρούν υγιείς αποικίες αυτών των βακτηρίων.
- Munteanu C, Schwartz B. The relationship between nutrition and the immune system. Front Nutr. 2022 Dec 8;9:1082500.
- Noor S, Piscopo S, Gasmi A. Nutrients Interaction with the Immune System. Arch Razi Inst. 2021 Dec 30;76(6):1579-1588.
- Dunbar CL, Aukema HM, Calder PC, Gibson DL, Henrickson SE, Khan S, Mailhot G, Panahi S, Tabung FK, Tom M, Upton JEM, Winer DA, Field CJ. Nutrition and immunity: perspectives on key issues and next steps. Appl Physiol Nutr Metab. 2023 Jul 1;48(7):484-497.
