ΠΗΓΗ: medNutrition
Τετάρτη, 02 Μάρτιος 2011
Ο Χάρης Δημοσθενόπουλος MMedSci. SRD, Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος, Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών έδωσε συνέντευξη στο medNutrition για τον Σακχαρώδη Διαβήτη αναφερόμενος τόσο σε θέματα που ενδιαφέρουν το κοινό όσο και σε ζητήματα που αφορούν στους ειδικούς.
Για διαβητικούς
1.Υπάρχουν τροφές που φαίνεται από έρευνες πως έχουν μια θετική επίδραση κατά τουΣΔ;
Είναι πολλές οι μελέτες που τις τελευταίες δεκαετίες έχουν συσχετίσει τη λήψηορισμένων τροφίμων με την πρόληψη του ΣΔ. Η κατανάλωση καφέ για παράδειγμα ή ηυπερκατανάλωση φυτικών ινών είναι κάποια από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματαμελετών, που όμως δεν έχουν συλλογική αποδοχή.
Ησχέση της διατροφής με την πρόληψη του ΣΔ συνοψίζεται στην εφαρμογή ενόςδιαιτολογίου που να εξασφαλίζει ένα υγιές σωματικό βάρος, εξαλείφοντας –ιδανικά – την παχυσαρκία. Ένα τέτοιο διαιτολόγιο πρέπει να περιλαμβάνει όσο γίνεταιλιγότερους απλούς υδατάνθρακες και σάκχαρα, και ταυτόχρονα να είναι πλούσιο σε φυτικέςίνες και «καλά» ακόρεστα λιπαρά σε ποσοστό μέχρι 35%.
2.Πόσο σημαντικό είναι για ένα άτομο με διαβήτη να εφαρμόζει ένα πρόγραμμαδιατροφής καταρτισμένο από διαιτολόγο;
Η ισορροπημένη διατροφή, βασισμένη σε συστάσεις μεγάλων οργανισμών, όπως ηΑμερικάνικη Διαβητολογική Ένωση (ADA)και το Diabetes Nutrition Study Group που ανήκει στην Ευρωπαϊκή ΔιαβητολογικήΈνωση, είναι το βασικό θεραπευτικό μέσο για το σακχαρώδη διαβήτη, ειδικά του τύπου2.
Είναι,λοιπόν, πολύ σημαντικό για το άτομο με διαβήτη να ακολουθεί μια καθημερινήδιατροφή με βασικό άξονα τις αρχές της δίαιτας για τον ΣΔ. Αν και πολλοίπιστεύουν πως ένα καλό φάρμακο μπορεί να δώσει απόλυτη ελευθερία στιςδιατροφικές επιλογές ενός διαβητικού ασθενή, κάτι τέτοιο ασφαλώς δεν ισχύειδιότι χωρίς τήρηση του διαιτολογίου, ούτε τα δισκία, αλλά ούτε και η ινσουλίνηείναι ικανά από μόνα τους να εξασφαλίσουν μια καλή γλυκαιμική ρύθμιση.
3. Από την κλινική σας εμπειρία ποια είναι τα σημαντικότερα σφάλματα που κάνειένα άτομο με ΣΔ;
Δυστυχώς,για πολλά χρόνια υπήρχε η άποψη ότι ο διαβητικός πρέπει να αποφεύγει μόνο ταγλυκά και αυτό είναι ικανό να ρυθμίσει τον ΣΔ. Οι περισσότεροι ασθενείς,λοιπόν, περιορίζουν μεν τα γλυκά αλλά ταυτόχρονα συνεχίζουν να καταναλώνουνλιπαρά κρέατα και τυριά, σχεδόν καθημερινά, δεν προσέχουν την ποιότητα τωνπρωτεϊνικών τροφών που αγοράζουν, αποφεύγουν τα φρούτα και τις σαλάτες – πουείναι ιδιαίτερα ευεργετικά για το «ζάχαρο» – ενώ υπερκαταναλώνουν προϊόνταολικής άλεσης όπως μαύρο ψωμί και δημητριακά, θεωρώντας τα απόλυτα υγιεινά και«αθώα» για το “ζάχαρο”.
Επίσης,η συνύπαρξη παχυσαρκίας, η ελαττωμένη έως μηδαμινή σωματική δραστηριότητα καιτα υψηλά επίπεδα καπνιστών, έρχονται να συμπληρώσουν τα βασικά σφάλματα σταοποία υποπίπτουν οι διαβητικοί ασθενείς. Γι’ αυτό το λόγο η παρέμβαση πουκάνουμε είναι πολυεπίπεδη, με αλλαγές τόσο στην διατροφή όσο και στον τρόποζωής.
4. Ποια είναι η επίπτωση του ΣΔ στην Ελλάδα και την Ευρώπη;
Δυστυχώς,ο ΣΔ αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Σύμφωνα με στοιχείααπό τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2006 οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτηπαγκοσμίως ξεπερνούσαν τα 170 εκατομμύρια. Έχοντας ένα υψηλό ρυθμό ανάπτυξηςκαι εξάπλωσης ο αριθμός αυτός αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030.
Όσο αφορά στη χώρα μας, εκτιμάται ότι το 5.9% του γενικού πληθυσμού πάσχει απόσακχαρώδη διαβήτη. Από πολύ πρόσφατα στοιχεία που προκύπτουν από το 2011 National Diabetes Fact Sheet (παρουσιάστηκαν μόλις στις 26/1/2011), 25.8 εκατομμύριαπαιδιά και ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής – που αντιστοιχούν στο8.3% του πληθυσμού – πάσχουν από διαβήτη. Από αυτούς, τα 18.8 εκ. είναιδιαγνωσμένοι και τα 7.0 εκ. αδιάγνωστοι, ενώ79 εκατομμύρια έχουν προ-διαβήτη και θα νοσήσουν μετά από κάποιο διάστημα.
5. Υπάρχουν μύθοι που αφορούν στον ΣΔ;
Θαέλεγα ότι κάθε φορά εντυπωσιάζομαι από τους μύθους που ακούω πως συνοδεύουν τηδιαιτητική αγωγή του διαβήτη. Και όσο και να προσπαθούμε να ενημερώσουμε τονκόσμο, οι παλιές δοξασίες και τα «γιατροσόφια» θα συνεχίζουν να υπάρχουν γιαπολλά ακόμα χρόνια. Μερικοί από τους κλασσικούς μύθους είναι:
1)ότι η δίαιτα για τα διαβητικά άτομα είναι μονότονη και ανιαρή, ενώ στην πραγματικότηταπροσεγγίζει τις συστάσεις μιας υγιεινής δίαιτας για το γενικό πληθυσμό για μια ισορροπημένηδιατροφή με έμφαση στην ποικιλία,
2)ότι τα άτομα με διαβήτη μπορούν να καταναλώνουν μόνο γλυκά με τεχνητάγλυκαντικά και όχι με ζάχαρη. Στην πραγματικότητα και τα κανονικά γλυκά μπορούννα ενσωματωθούν, με καλό προγραμματισμό, στο διαιτολόγιο τους,
3)ότι τα άτομα με διαβήτη δεν πρέπει να καταναλώνουν πολλές τροφές με άμυλο,διότι ανεβάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και συμβάλουν στην αύξηση τουσωματικού βάρους. Στην πραγματικότητα αυτός ο μύθος έχει καταρριφθεί από τιςαρχές του ‘80 και μετά, όταν οι συστάσεις για το ποσοστό των υδατανθράκωνανέβηκε στο 45-50%,
4)ότι τα άτομα με διαβήτη δε θα πρέπει να ανησυχούν για την ποσότητα και τηνποιότητα του λίπους που καταναλώνουν, καθότι το λίπος δεν επηρεάζει τα επίπεδαγλυκόζης στο αίμα. Στην πραγματικότητα οι συστάσεις επιτρέπουν συνολικά έως30-35% για το λίπος, αρκεί το 15-20% να προέρχεται από μονοακόρεστα λιπαρά οξέα,και
5)ότι το καταλληλότερο φρούτο για τον διαβητικό είναι το ξυνόμηλο, ενώαπαγορεύεται η κατανάλωση ντομάτας και αλκοόλης από τους διαβητικούς! Στηνπραγματικότητα οι διαβητικοί μπορούν να τρώνε σχεδόν όλα τα φρούτα και τα λαχανικά,αρκεί να μην είναι πολύ ώριμα και επίσης μπορούν να καταναλώνουν αλκοόλ μεμέτρο και πάντα ως συνοδευτικό στο φαγητό.
6.Σε ποιες πηγές πληροφόρησης μπορεί να ανατρέξει το κοινό για να ενημερωθεί γιατον ΣΔ;
Στην εποχή της πληροφόρησης και ενημέρωσης τα άτομα με διαβήτη έχουν πιο μεγάληκαι εύκολη πρόσβαση στη γνώση, μέσα από ειδικές εκπομπές στην τηλεόραση και τοραδιόφωνο, περιοδικά υγείας και ειδικές ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, όπως είναικαι η δική σας ή οι σελίδες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας και άλλωνεπιστημονικών φορέων που σχετίζονται με τον Διαβήτη.
Αυτό όμως που επισημαίνουμε πάντα στα άτομα με διαβήτη είναι να επιλέγουν έγκυρεςπηγές έτσι ώστε να αποκτούν σωστή, ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη και επίκαιρηγνώση, που βασίζεται στις τρέχουσες εξελίξεις και μελέτες.
7.Πως σχετίζεται το μέγεθος των μερίδων με τον ΣΔ;
Σε όλα τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη επισημαίνουμε την ανάπτυξη της αίσθησηςτου μέτρου στην κατανάλωση της τροφής και ιδιαίτερα των θρεπτικών συστατικώνπου θεωρούνται τα πιο επιβαρυντικά για τα επίπεδα “ζαχάρου”. Ειδικότερα, ότανεκπαιδεύουμε άτομα με ΣΔ τύπου 1 που ρυθμίζονται με λήψη ινσουλίνης ηεκπαίδευση πάνω στο κεφάλαιο των μερίδων είναι ιδιαιτέρως σημαντικό.
Έτσι,τους μιλάμε για τα ισοδύναμα τροφίμων, που είναι στην ουσία όλα τα τρόφιμακατηγοριοποιημένα ανάλογα με τα συστατικά τους και αμέσως μετά αναλύουμε και εκπαιδεύουμεπάνω στο σωστό μέγεθος της μερίδας. Πρέπει το κάθε άτομο να δει ακόμα και οπτικάπόση είναι μια μερίδα ζυμαρικών, ρυζιού ή πατάτας, ποια είναι η μέση μερίδακρέατος και ψαριού και ποια η ενδεδειγμένη μερίδα λαχανικών και φρούτων.
Ηκατανάλωση σωστών μερίδων εξασφαλίζει την καλύτερη ρύθμιση του “ζαχάρου”, δεδομένουότι το κάθε γεύμα ή σνακ τόσο από μόνο του αλλά και σε σύγκριση με τα υπόλοιπαγεύματα της ημέρας, θα πρέπει να έχει μια ισορροπία στην ποσότητα τόσο των υδατανθράκωνπου καταναλώνονται, όσο και των λιπών και των πρωτεϊνών. Να υπάρχει, δηλαδή,ένα μοίρασμα των θρεπτικών συστατικών στα γεύματα ενός διαβητικού ασθενή στηδιάρκεια της ημέρας.
Για τους διαιτολόγους
1.Ποια είναι η σχέση ιατρού-διαιτολόγου σήμερα και πόσο έχει εξελιχθεί στηνπάροδο των χρόνων στην αντιμετώπιση ενός σακχαροδιαβητικού;
Για πολλά χρόνια η διαιτητική εκπαίδευση του ασθενή ήταν μία ακόμα υποχρέωσητου θεράποντα ιατρού, ο οποίος μέσα σε όλα τα άλλα για τα οποία έπρεπε να ενημερώσειτον ασθενή, έδινε και γενικές οδηγίες διατροφής ή τυποποιημένα διαιτολόγια.
Από τη στιγμή, όμως, που οι κλινικοί διαιτολόγοι άρχισαν να εργάζονται στανοσοκομεία, και οι ιδιώτες διαιτολόγοι άρχισαν να παρακολουθούν τα άτομα μεδιαβήτη, η εκπαίδευση αυτή άρχισε να γίνεται όλο και καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη.
Σήμερα,και κρίνοντας από τη δική μου θέση, στο διαιτολογικό τμήμα του ΛαϊκούΝοσοκομείου, ο θεράπων ιατρός συνεργάζεται απόλυτα με το διαιτολόγο και υπάρχειένας σωστός καταμερισμός των αρμοδιοτήτων. Ο γιατρός ενημερώνει για ότι αφορά στηνόσο, στις επιπλοκές, στις εξετάσεις και στη θεραπεία και αμέσως μετάπαραπέμπει το άτομο με διαβήτη στο διαιτολόγο για να μιλήσουν για τη δίαιτα καιτην αξία της διαιτητικής αντιμετώπισης.
Πρέπει,νομίζω, εδώ να κάνω ιδιαίτερη μνεία τόσο στον Καθηγητή Ν. Κατσιλάμπρο, που όσονκαιρό ήταν στο Λαϊκό άνοιξε αυτήν τη σχέση μεταξύ του ιατρικού προσωπικού καιτων διαιτολόγων, γνωρίζοντας καλά τις γνώσεις και την αξία της προσφοράς μας,όσο και στους διαβητολόγους και ενδοκρινολόγους που σήμερα απασχολούνται στοΛαϊκό, οι οποίοι επιδιώκουν και αναζητούν τη συνεργασία μας, πιστεύοντας πως οκλινικός διαιτολόγος θα περάσει πιο σωστά τα μηνύματα και θα διαμορφώσει μιακαλύτερη διατροφική συμπεριφορά στον διαβητικό ασθενή.
2. Ποιες παρεμβάσεις πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν από τους επιστημονικούςφορείς και την πολιτεία για την ενημέρωση του πληθυσμού που πάσχει από ΣΔ;
Δεδομένου ότι και στη χώρα μας τα άτομα με διαβήτη γίνονται όλο καιπερισσότερα, νομίζω πως τόσο η πολιτεία και οι τοπικές αρχές, όσο και επιστημονικοίφορείς πρέπει να αναπτύξουν δράσεις και να κάνουν ουσιαστικές παρεμβάσεις τόσοσε επίπεδο πρόληψης και ευαισθητοποίησης του κοινού όσο και σωστής ενημέρωσήςτου σε θέματα που αφορούν τον ΣΔ.
Η ενημέρωση πρέπει να περιλαμβάνει ειδικά μαθήματα αγωγής της υγείας στο σχολείοκαι παραγωγή υλικού σχετικά με τη διατροφή και την άσκηση, για την πρόληψη αλλάκαι την αντιμετώπιση του ΣΔ, αλλά και την άρση του «στίγματος» που ακόμα καισήμερα υπάρχει για τα άτομα με ΣΔ.
3. Η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία ποιες ενέργειες έχει κάνει για τηνενημέρωση του καταναλωτή και των αρμόδιων υγείας;
Η ΕΔΕ πάντα προσπαθεί να καλύψει τόσο τον ιατρό που ειδικεύεται και ασχολείταιμε τον ΣΔ, τους επαγγελματίες υγείας όπως είναι οι διαιτολόγοι, οι επισκέπτεςυγείας και οι νοσηλευτές, όσο και το ευρύ κοινό και τα άτομα με διαβήτη, έτσιώστε να προσφέρει επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση και εκπαίδευση σε όλους όσουςεμπλέκονται στη θεραπεία του ΣΔ.
Μια σειρά από ομιλίες, καμπάνιες ενημέρωσης, συνέδρια και ημερίδες, σε συνδυασμό μεειδικές εκδόσεις, όπως είναι αυτές του περιοδικού Διαβητολογικά Νέα, στο οποίοτυγχάνω μέλος της συντακτικής επιτροπής για πολλά χρόνια, όπως και του ΟδηγούΔιατροφής για τα Άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, που εκδόθηκε το 2008, αποτελούνμια πολύ σημαντική πρωτοβουλία και συμβολή στην ενημέρωση και προώθηση τηςγνώσης που αφορά τη φαρμακευτική και διατροφική θεραπεία του ΣΔ.
Επίσης μια σειρά από ειδικές ομάδες εργασίας όπως είναι η Ομάδα Διαβήτης και Καρδιά, ηομάδα Διαβητικού Ποδιού και η ομάδα Ινσουλινοθεραπείας και ΠροηγμένηςΤεχνολογίας, εργάζονται πυρετωδώς ώστε να συμβάλουν στην καλύτερη ενημέρωση,πάνω στα συγκεκριμένα θέματα.
4.Σε ποιες επιστημονικές πηγές μπορούν να ανατρέξουν οι διαιτολόγοι γιαπληροφόρηση πάνω στον ΣΔ στο διαδίκτυο;
Πέρα από την σελίδα της ΕΔΕ που είναι χωρισμένη για το κοινό και για τους επαγγελματίεςυγείας (www.ede.gr)και στην οποία μπορείτε να βρείτε χρήσιμες πληροφορίες και ενδιαφέροντα νέα δεδομένα για το Διαβήτη, χρήσιμες πηγές στο διαδίκτυο είναι:
- η σελίδα του American Diabetes Association: www.diabetes.org
- η σελίδα του European Association for the Study of Diabetes: www.easd.org
- η σελίδα του International Diabetes Federation www.idf.org
Ενώ, επίσης, σημαντική πληροφόρηση για τους Έλληνες χρήστες του διαδικτύου παρέχουνοι παρακάτω επιστημονικές πηγές: www.mednutrition.gr, www.clinicalnutrition.gr, www.diabetes-in-greece.gr,www.sugarfree.gr.
